ISTORIJA SRPSKE CRKVE

Potčinjenje Srpske crkve pod Ohrid

  Mi sad znamo da su Banat, Erdelj i Mala Vlaška (Turn Severin) bili formalno potčinjeni pod Ohrid za vreme Doroteja i Prohora, ohridskih arhiepiskopa. Iz jednog zapisa vidimo da je zvornički mitropolit u to vreme bio čovek iz Ohrida, prema tome, i odan Ohridu. Ali srpski episkopi i mitropoliti ne samo što nisu bili odani Ohridu, već su vodili borbu protiv njega. Nije tačno utvrđeno da li je ova borba bila posledica častoljublja koje nije dozvoljavalo Srbima da se potčine Ohridu koji je do juče bio njima potčinjen, ili je borba bila posledica toga što je bogoslužbeni jezik u Ohridu bio grčki te naši Srbi nisu se mogli izmiriti sa tim da odbace slovenski jezik i usvoje grčki, tek borba je bila uzela velike razmere.
Na čelu srpskih boraca za vreme Prohora beše se stavio mitropolit smederevski Pavle, koji beše uspeo da zadobije za sebe i turske vlasti. U Peći on se beše proglasio patrijarhom. Protiv Pavla pođe sam Prohor (1523-1537) iz Ohrida; oni se negde susretoše i Pavle pomoću Turaka uspe da ga uhvati i zatvori zajedno sa svima njegovim ljudima. On odmah otpoče brzo uređivati Srpsku crkvu, posvetio je episkope leskovskog (Neofita), zvorničkog (Teofana), kratovskog (Pahomija) i druge i po svemu izgleda da je upravljao iz Peći duže vreme.
Međutim, Prohor uspe da se spase zatvora, ode u Carigrad i optuži Pavla carigradskom patrijarhu Jeremiji. Carigradski patrijarh napiše gramatu (1530) i objavi isključenje Pavla iz crkve. U gramati se veli da je Pavle pomoću svetskih vlasti osvojio pećku crkvu i sa njom otrgao i druge crkve od Ohridske arhiepiskopije.
Ovaj protest patrijarha Jeremije i arhiepiskopa Prohora ostao bi, razume se, bez ikakvih posledica po tok crkvenog života kod Srba da patrijarh, kao priznat po fermatu, nije uspeo da zainteresuje za ovu stvar turske vlasti u Carigradu. Sultan, kome se patrijarh beše takođe obratio, u želji reda i mira u državi, naredi da se u Ohridu održi sabor i da se na saboru stvar raspravi, kako bi se sve u redu svršilo. Sabor se odista beše sastao 13. marta 1532. godine. Na tom Saboru odlučen je samozvani patrijarh Pavle sa svima episkopima, prezviterima i đakonima koje je on rukopoložio. U isto vreme odlučeno je da se prokune svako selo i u selu svaki čovek koji bi želeo molitve od Pavla ili njegovih episkopa, prezvitera i đakona.
Odluke ovog sabora bile su izvršene (sankcionisane) po naređenju sultanovom i od turskih vlasti[1] te se može gornji datum uzeti kao dan kad je ne samo stvarno, nego i formalno (de jure) bila ukinuta Pećka patrijaršija.
No, u samoj stvari Pećka patrijaršija nije bila ukinuta ni stvarno ni formalno. Nije bila ukinuta stvarno zbog toga što je bio živ srpski narod a sa njime sveštenici i vladike koji nisu hteli, po cenu života, da se potčine Ohridu i da prime bogoslužbeni grčki jezik. Isto tako ona nije bila ukinuta ni formalno, de jure zbog toga što o ukidanju nije bio izdat nikakav ferman, a odluke zainteresovanog ohridskog arhiepiskopa Prohora ne mogu se smatrati kao poslednja instancija iako su po naređenju iz Carigrada bile izvršene.
No, ma kako da su bile teške prilike u kojima se nalazila i crkvena jerarhija i narod pod turskom igom duhovni život se nije gasio. Iz toga doba imamo takođe dosta prepisanih knjiga. Bilo je pisaca koji su bili nadaleko čuveni tako da su 1533-1538. godine Rusi poslali nekoga Bogdana koji je našao nekoga Srbina, kaluđera Lava Filologa, te je ovaj na osnovu kazivanja Bogdanovog napisao tri pohvalne reči ruskim svetiteljima.
Naši kaluđeri u to vreme znali su i za štamparije te se koristili i tim pronalaskom. Arhimandrit Ilarion Ruvarac u svom spisu o katalozima pećkih patrijarha[2], prvi je izneo mišljenje da je Srpska crkva, odnosno Pećka patrijaršija, bila je potčinjena Ohridskoj arhiepiskopiji od propasti države 1459. do 1557. godine tj. do patrijarha Makarija. To mišljenje Ruvarac je ponovio i u potonjim svojim radovima O katalozima pećkih patrijarha[3] kao i u spisu o pećkim patrijarsima od Makarija do Arsenija.[4]
Godine 1912. pokušao je bugarski istoričar I. Trifonov da dokaže da je Pećka patrijaršija bila prisajedinjena Ohridskoj arhiepiskopiji oko 1445-1446. godine za vreme srpskog patrijarha Nikona.[5]
Povodom tog pokušaja progovorio je Ljubomir Stojanović akademik izdavanjem novootkrivenih spomenika patrijarhu Pavlu[6] i raspravom Srpska crkva u međuvremenu od patrijarha Arsenija II 1462. do Makarija 1557. godine.[7] U svom spisu Stojanović dokazuje da Srpska crkva u međuvremenu od Arsenija do Makarija nije bila priznata od Turaka, ali nije bila ni potčinjena Ohridskoj arhiepiskopiji. Srpska crkva odista je ostala bez vrhovnog poglavara, ali nije bez episkopa. I kad je oko 1530. godine Pećka patrijaršija po nastojavanju Prohora bila podvrgnuta pod Ohrid nekoliko arhijereja srpskih koji su bili pod mitropolitom smederevskim Pavlom usprotivili su se tome, te se povela borba koja je trajala do 1557. godine kada je Makarije uspeo da obnovi patrijaršiju.
U ovu raspravu umešao se Grk Mihajlo Laskaris vanredni profesor solunskog univerziteta i u Bulletin-u Rumunske akademije nauka (Bukurešt) štampao je raspravu[8] gde pobija razloge Trifonova dokazujući da se molba Prohorova odnosila ne na Srbiju kao državu, već na episkopiju Servia (Serfdže) ispod Olimpa (ex trait p.p. 28, 28). U zaključku, pak, veli: Trifonov nema prava, no ko je bliže istini Ruvarac ili Stojanović, na osnovu dosadanjih dokumenata, teško je reći, no on lično misli da je Ruvarac bliže istini (p.p. 30, 31).

antenam.net


Vaseljenska patrijaršija: Sava Srpski prije 800 godina dobio AUTONOMIJU, a ne autokefaliju 

www.antenam.net

 Piše: Vladimir Jovanović

Srpska pravoslavna crkva (SPC) objavljuje danas da je tokom „proslave 800 godina autokefalnosti SPC, koja je prethodnoga vikenda održana u Los Anđelesu u organizaciji Eparhije zapadnoameričke SPC”, načalstvovao arhiepiskop Amerike (i egzarh Atlantskoga i Tihoga okeana) Elpidofor Lambriniadis iz Vaseljenske patrijaršije.

U obraćanju prisutnima Elpidofor je, između ostaloga, potvrdio da je Sava Srpski 1219. posvećen za episkopa od Vaseljenskoga Patrijarha u Nikeji, ali da NIJE DOBIO AUTOKEFALIJU za Srpsku crkvu (Žičku arhiepiskopiju), već samo – autonomiju.

Drugim riječima, Žička arhiepiskopija je bila samoupravni dio, najprije Ohridske arhiepiskopije, docnije Vaseljenske patrijaršije, a ne nezavisna Crkva – kako netačno tvrdi srpska istoriografija i SPC.

Važeći tomos SPC je dobila tek 1922. godine.

„Crkva Konstantinopolja je i dala Crkvi Srbije prvo autonomiju, a zatim autokefaliju”, kazao je Elpidofor, a prenosi sajt SPC. „1219. godine u Sabornome hramu u Nikeji, Vaseljenski Patrijarh je hirotonisao za prvoga arhiepiskopa monaha koga mi danas znamo kao prosvetilja srpskoga Svetoga Savu”.

Elpidoforu su sasluživali mitropolit Josif (Antiohijska patrijaršija), mitropolit Sava (Vaseljenska patrijaršija), te arhijereji iz SPC: novogračaničko-srednjezapadnoamerički Longin, kanadski Mitrofan, diseldorfsko-njemački Grigorije, raško-prizrenski Teodosije, zapadnoamerički Maksim, istočnoamerički Irinej, bihaćko-petrovački Sergije, buenosairesko-južnocentralnoamerički Kiril, zahumsko-hercegovački Dimitrije, stobiski David i iguman Hilandara arhimandrit Metodije.

Međutim, zbog prisustva arhijerejâ iz Vaseljenske patrijaršije u liturgiji NIJE SASLUŽIVAO arhiepiskop Petar iz Ruske pravoslavne crkve. On je samo „molitveno prisustvovao”!

Elpidoforovo načelstvovanje službom u srpskome hramu u Los Anđelesu, te obnavljanje istorijskih lekcija da su Srbi od Carigrada dobili Crkvu, a ne od Rusa, etc. – zabijanje je „prsta u oko” Moskovskoj patrijaršiji.

Prisutni srpski arhijereji na proslavi u Los Anđelesu su postupili suprotno preporuci Sinoda SPC koji je 13. marta o.g. saopštio srpskome sveštenstvu „da se klone liturgijskoga i kanonskoga opštenja”, ne samo s jerarhijom autokefalne Pravoslavne crkve Ukrajine (PCU), „nego i sa arhijerejima i kliricima koji im saslužuju i stupaju u opštenje s njima, shodno kanonskome načelu da će se onaj ko stupa u opštenje s nekim ko je van opštenja i sâm naći van opštenja”.

Tu Sinod SPC misli upravo na jerarhiju Vaseljenske patrijaršije, koja je, dosad, jedina od pomjesnih crkava u kanonskome i liturgijskome zajedništvu sa PCU.

Arhiepiskop Elpidofor, koji je na sadašnju katedru stupio nedavno, jedan je od najjačih zagovornika autokefalije PCU. On je u hramu SPC u Los Anđelesu tokom govora dodatno izazvao Ruse i testirao vjerodostojnost Srba koji im se kunu u lojalnost i tvrdnjom da su „nezavisnost i zrelost Srpske crkve uvijek kroz vjekove bivale posvjedočene; Veliki i Sveti Sabor održan u Kritu 2016. godine služi kao dokaz ovoj činjenici, a Crkva Srbije je ispoštovala svoju obavezu prema pravoslavnome svijetu time što je u potpunosti i srdačno učestvovala u radu ovoga važnoga svepravoslavnoga sabora”.

Napomenimo, da se SPC na Kritu 2016. pojavila uprkos Rusima, koji su taj sabor bojkotovali, a njegove odluke proglasili ništavnim. U osnovi, sabor na Kritu se i smatra uzrokom sadašnjih raskola u Istočno-pravoslavnoj crkvi.

 Vladimir Jovanović: Krit – mali Sabor, velike podjele!                                                                                       ***

Domaćin proslave u Los Anđelesu je bio episkop zapadnoamerički SPC Maksim Vasiljević, koji je zimus kazao da se 1219. radilo o „autokefaliji” (sa navodnicima), a ne o kanonskoj autokefaliji za „svetosavsku” Žičku arhiepiskopiju.

„Istorijske okolnosti i raspleti dovode Savu u Nikeju i što se zbiva: tadašnji Vaseljenski Patrijarh, ogrnut odeždom nemoći, sklonjen u Nikeju, potpuno ignoriše kanonskoga episkopa srpskih oblasti, a to je bio ohridski arhiepiskop Dimitrija Homatijan, i dodjeljuje ‘autokefaliju’ srpskoj državi. Ovaj istorijski moment sa početka 13. vijeka jeste zanimljiva, ali i snažna analogija sa nekim novijim dešavanjima u pravoslavnome svijetu”, kazao je Maksim, aludirajući na Ukrajinu.

„Pomenusmo da je 1219. godine Vaseljenski Patrijarh potpuno ignorisao kanonsku situaciju u oblastima države Stefana Nemanje koje su, važno je istaći, potpadale pod jurisdikciju ohridskoga arhiepiskopa Dimitrija Homatijana – inače, jednoga od najuglednijih kanoničara pozne Vizantije – i suprotno kanonima dodijelio ‘autokefaliju’ srpskoj državi. Svi smo danas ponosni i radosni zbog toga smjeloga, inače, nekanonskoga čina”.

Zbog ovih stavova, Maksimu je prijetilo raščinjavanje ili penzionisanje od strane Sabora SPC.

Priprema se „svilen gajtan” episkopu SPC koji je djelimično opovrgao najveću laž srpske istoriografije

Maksim se na Saboru SPC 9-18. maja pokajao i „korigovao” svoja tumačenja o „autokefaliji” SPC, pa je na taj način izbjegao sankciju. Ipak, oko dva mjeseca kasnije, Patrijaršija SPC je objavila da ga lišava statusa predavača na Pravoslavnome bogoslovskome fakultetu u Beogradu. To je izazvalo protest umirovljenoga epskopa Atanasija Jevtića koji je vodio polemiku s patrijarhom Irinejem Gavrilovićem.

BORBA ZA PREVLAST U SRPSKOJ PATRIJARŠIJI: Atanasije Jevtić napao patrijarha Irineja i članove Sinoda

U međuvremenu, tri srpske eparhije u Americi, uključjući i Maksimovu, 16. jula objavljuju da se proglašavaju za SRPSKE PRAVOSLAVNE EPARHIJE U SJEDINJENIM AMERIČKIM DRŽAVAMA i mijenjaju svoj Ustav, koji je, prema nekim tvrdnjama, suprotan Ustavu SPC. U juridičkome smislu, sada u SAD-u ne postoji SPC, već samo: SERBIAN ORTHODOX DIOCESES IN THE UNITED STATES OF AMERICA.

POČETAK RASPADA SPC? Tri srpske eparhije u SAD usvojile svoj ustav i promijenile ime

Kako se tomos SPC iz 1922. odnosi striktno na prostore bivše Jugoslavije, ali ne i van njezinih nekadašnjih granica, Patrijaršija u Beogradu strahuje da će Vaseljenska patrijaršija u skladu s kanonskim pravom i već javno iskazanim težnjama pretpočiniti u pogodnome trenutku srpske eparhije u dijaspori – a najizraženija takva tendencija je upravo u SAD-u.

Na proslavu „800 godina autokefalnosti SPC, koja je prethodnoga vikenda održana u Los Anđelesu” bio je pozvan i mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije Radović – ali se on tamo nije pojavio.                                                                            ***

U istoriografiji nema nikakvoga dokaza da je SPC dobila 1219. autokefaliju.

Nikad nije objavljen ni prijepis, a kamoli faksimil toga tomosa. U svim publikacijama Vaseljenska patrijaršija navodi da su u to vrijeme Srbi imali u najboljem slučaju crkvenu autonomiju ili samoupravu.

Srpski crkveni istoričar Svetozar Niketić 1870. zaključuje: „Premda se Srpska crkva još od Sv. Save smatrala kao nezavisna, opet su arhijepiskopi njeni, izabrani saborom srpskih jerarha, utvrđivani bili u tome zvanju od Carigradskoga Patrijarha”. Kada je 1346. car Dušan Nemanjić samovlasno proglasio patrijaršiju, on je to uradio, piše Niketić, da „sasvim oslobodi Srpsku crkvu od ove hegemonije (zavisnosti) grčke”. Ali, narušen je time kanonski poredak. Uslijedila je kazna za Srbe: anatema iz Carigrada; etc.

Koji jubilej od 800. godina slavi SPC? Sv. Sava nije dobio autokefaliju

Patrijarsi Carigrada, Aleksandrije, Antiohije, Jerusalima su 1531. saborno posvjedočili i potpisima ovjerili da do tada nikad nije postojala autokefalna Pećka arhiepiskopija, sukcesorka Žičke arhiepiskopije.

Oni su u obraćanju Ohridskome Arhiepiskopu i cijeloj Vaseljeni naveli da je „takozvana Pećka arhiepiskopija, prije i od početka potčinjena njegovoj Crkvi (Ohridskoj arhiepiskopiji), no, kako neki govore, posljedicom nečijega nasilja bivši otrgnuta od nje i postavljena u status autonomije, ali ne ostavši takva do danas, jer opet bi prisajedinjena njegovoj Crkvi i postade zavisna od nje na osnovu toga da i nije bila počastvovana (autokefalijom) po prijedlogu i sudu nekoga iz vaseljenskih sabora”.

„Budući pogledavši i staroslavne carske hrisovulje, dokazuje se, da cijela Pećka eparhija sa Srbijom jeste zakonita (baština) Ohridske arhiepiskopije, pa naše smjernosti, prema smislu naznačenih hrisovulja, saborno opredijelismo odluke i rješavamo: Peć i cijela srpska oblast se nalazi pod rukom Svjatjejšega Arhiepiskopa Ohridskoga, kako su se i oduvijek do sada potčinjavali njoj, i ko odsad zaželi praviti o tome kakvu smutnju, takav, kogođ bio, od Boga Svedržitelja da bude odlučen i bez blagoslova i za svoj vijek i u budućnosti, i neka bude u zajednici sa Judom izdajnikom”.

Patrijarsi Carigrada, Aleksandrije, Antiohije, Jerusalima (1531): Nikad nije postojala autokefalna Srpska crkva

Pećka arhiepiskopija je od strane Vaseljenske patrijaršije arondirana 1766, a Ohridska arhiepiskopija 1767. godine.

antenam.net


Laži i poluistine Borisa Ristovića

www.antenam.net

Za Antenu M piše: Aleksandar Radoman

U rubrici „Komentar“ portal Vijesti objavio je tekst „Postoji Crna Gora van okvira četiri nahije“ izvjesnog Borisa Ristovića, potpisanog kao člana Upravnoga odbora Udruženja profesora istorije. Da nije bilo ovog potpisa ispod imena, tekst ne bi zavrijedio bilo kakvu pažnju, ovako zaslužuje komentar samo kao ilustracija žalosnog nivoa (ne)obaviještenosti jednoga profesora istorije.

Elem, profesor istorije Ristović svoja je stručna znanja sabio u prve dvije rečenice, dok je ostatak teksta slobodna kontemplacija na temu „pobjede, a ne podjele“. Kako je jeftini populizam nezahvalno komentarisati, osvrnuću se samo na te prve dvije rečenice, svojevrsni istorijski postament za docnija dokona mudrijašenja.

Profesor istorije Ristović na samome početku demonstrira zadivljujući talenat da viševjekovne istorijske procese spuči u jednu složenu rečenicu te da tako upakovani istorijski narativ potom preođene u naravoučenije: „Cetinjske vladike su tokom svoje istorije (prije i nakon 1918) hirotonisane od strane srpskih patrijarha/arhijereja – u Crnoj Gori i van nje. Tako da planirano ustoličenje vladike Joanikija na Cetinju u tom smislu i nije neka novina.“ Što je, dakle, sporno s Ristovićevim tolkovanjem?

Da je izrečeno u kakvoj kafani uz čašicu tokom slobodne aktivnosti bildanja nacionalne mitomanije, nikakav problem. Ovako, javno izrečena laž, koja pokazuje da onaj koji ju je izrekao em ne poznaje činjenice em ne razumije procese mora biti prokomentarisana.

Na početku, postavlja se pitanje na koje to „cetinjske vladike“ Ristović misli. Ako je vjerovati Ivanu Crnojeviću, a do danas još nijesam naišao na demanti njegove tvrdnje, Mitropoliju zetsku na Cetinju 1485. godine utemeljio je upravo on, a za „mitropolita zetskoga“, dakle prvoga cetinjskog vladiku, postavio je mitropolita Visariona.

Nije poznato ko je i đe hirotonisao mitropolita Visariona, uprkos tome što bi se iz Ristovićeve tvrdnje dalo zaključiti da su sve cetinjske vladike hirotonisali srpski patrijarsi/arhijereji, no u trenutku kad je Visarion postavljen za zetskoga mitropolita već cijelih 26 godina ne postoji Pećka patrijaršija, na koju vjerovatno Ristović misli kad spominje srpske patrijarhe/arhijereje.

Naime, od 1459. pa sve do 1557. godine, kad Sulejman Veličanstveni donosi odluku o obnovi Pećke patrijaršije, nema govora o srpskim patrijarsima. Moguće je ipak da Ristović pośeduje natprirodne sposobnosti kojima uspijeva utvrditi DNK neznanih jerarha koji su u tome periodu rukopolagali cetinjske mitropolite.

O odnosima između cetinjskih mitropolita i pojedinih srpskih jerarha s početka XVI vijeka svjedoči i to što je zetski mitropolit Vasilije 1532. godine učestvovao na ohridskome sinodu koji je osudio pokušaj smederevskoga mitropolita Pavla da obnovi Pećku patrijaršiju. Taj su pokušaj, uostalom, 1531. godine osudili najznačajniji autoriteti pravoslavne crkve, patrijarsi Carigrada, Aleksandrije, Antiohije i Jerusalima, u poslanici u kojoj iznose tvrdnju da je „takozvana Pećka patrijaršija, prije i od početka potčinjena“ Ohridskoj arhiepiskopiji. 

S tim u vezi, izvjesno je da Ristović manipuliše kad priču o hirotoniji cetinjskih mitropolita povezuje s ustoličenjem Joanikija Mićovića, budući da je riječ o posve različitim stvarima. Naime, za sve cetinjske vladike o kojima postoje podrobniji podaci od Visariona do Mitrofana Bana, dakle u rasponu od četiri vijeka, zna se da su birani na Cetinju, a njihova je hirotonija, kao crkveni čin posvećenja mogla biti, a najčešće i jeste, obavljana izvan same Crne Gore.

Budući da shodno crkvenoj praksi prilikom rukopoloženja episkopa moraju činodejstvovati najmanje dva episkopa, a kako je Crnogorska crkva najčešće imala jednoga, povremeno dva, a tek od 1913. godine tri episkopa, njeni arhijereji, prethodno izabrani od Crnogorskoga zbora ili potvrđeni na zboru na osnovu testamenta predšasnika, hirotoniju su obezbjeđivali onđe đe je to bilo moguće kanonski osigurati, dakle onđe đe su mogli obezbijediti dva episkopa koji činodejstvuju.

Tako je, recimo, Sava Očinić hirotonisan u Herceg Novom, vladika Danilo u Pečuju, Sveti Petar Cetinjski u Sremskim Karlovcima, Petar II Petrović-Njegoš u Petrogradu i sl. Kad se, pak, pogleda istorija Crnogorske crkve XIX vijeka, vidno je da nijedan mitropolit crnogorski nije hirotonisan od strane srpskih arhijereja, kako tvrdi Ristović. Njegoš, Nikanor Ivanović, Ilarion Roganović i Mitrofan Ban hirotonisani su u Rusiji, dakle od strane ruskih jerarha, dok je Visarion Ljubiša hirotonisan 1878. godine na Cetinju od strane mitropolita Ilariona i episkopa dalmatinskog Bukovičko-dalmatinske mitropolije Gerasima Petranovića.

Važno je dakle ponoviti – laž je da su sve cetinjske vladike hirotonisane od strane srpskih patrijarha/arhijereja, kako bi se dalo zaključiti iz Ristovićeve rečenice-sinteze. Ako za mitropolite s kraja XV ili iz XVI, a većim dijelom i iz XVII vijeka ne raspolažemo preciznim podacima o tome ko ih je, kad i đe hirotonisao, za XIX vijek imamo sasvim sigurne podatke da nijedan cetinjski vladika nije hirotonisan od strane srpskih jerarha. Ukoliko, opet, Ristović ne dokaže da su i ruski jerarsi zapravo – srpski. Tokom XVIII vijeka, pak, hirotonije cetinjskih vladika obavljali su pećki i karlovački jerarsi, osim u slučaju Arsenija Plamenca kojega je hirotonisao vladika Sava u činodejstvovanju s bivšim patrijarhom pećkim Vasilijem Brkićem.

Bilo kako bilo, Ristović na temelju svoje istorijske laži pokušava da provuče jednu podlu analogiju. Analogija hirotonije cetinjskih vladika s intronizacijom Joanikija Mićovića naprosto je neodrživa. Kao prvo, bez obzira na to đe su zbog poštovanja kanona cetinjske vladike do 1918. godine bivale hirotonisane, za sve o kojima imamo istorijske podatke znamo da su birani na Cetinju. Joanikije Mićović u čin episkopa hirotonisan je još 1999. godine kao klirik Beogradske patrijaršije. I tada, kad je izabran za vikarnoga episkopa budimljanskoga, i danas kad je imenovan za mitropolita crnogorsko-primorskog, odluke je donosio Sveti arhijerejski sabor Beogradske patrijaršije, odnosno Crkve Srbije, kako tu vjersku ustanovu u zvaničnoj komunikaciji naziva vrhovni autoritet u pravoslavlju Vaseljenska patrijaršija.

Suprotno istorijski potvrđenoj praksi da se crnogorske vladike biraju u Crnoj Gori, a hirotonišu uglavnom izvan nje, Joanikije Mićović, klirik Beogradske patrijaršije danas s titulom mitropolita crnogorsko-primorskog koja je uvedena tek 1931. godine, izabran je izvan Crne Gore, a formalno hirotonisan na Cetinju još 1999. godine.

Namjera da se intronizuje na Cetinju, u Cetinjskome manastiru kao metonimiji viševjekovne crnogorske državotvorne i duhovne tradicije ne može biti nikako drugačije protumačena do kao čin simboličkoga potčinjavanja Cetinja i Crne Gore imperijalnoj moći Beogradske patrijaršije i države Srbije.

Prividno pisan kao objektivni osvrt na današnjicu, s istorijskim podmetačinama kao osnovom, tekst Borisa Ristovića i Vijesti samo je jedan u nizu pokušaja relativizacije i normalizacije kolonijalnoga poduhvata koji je danas na sceni u Crnoj Go
 
gradski.me


Korać: Krivokapić gura Crnu Goru u sukob | Gradski portal

Aleksandar Sekulović

Premijer Crne Gore Zdravko Krivokapić, nedostojan je funkcije koju obavlja i gura Crnu Goru u građanski rat, rekao je profesor na Filozofskom fakultetu u Beogradu i bivši potpredsjednik Vlade Srbije, Žarko Korać. Korać je, za Gradski portal, poručio da vjeruje da aktuelna vlast više nije samo neodgovorna, već i opasna. Destabilizacija Crne Gore i najavljeno ustoličenje na Cetinju idu na ruku stranim faktorima, prvenstveno srpskim nacionalistima, a moguće i Rusiji. U sve je, tvrdi, umiješan predsjednik Srbije Aleksandar Vučić.

„Krivokapićeva Vlada je slaba. U parlamentu ima većinu od svega jednog poslanika. Ona suštinski nema više podršku ni svoje parlamentarne grupe“, kaže Korać u intervjuu za Gradski portal.

„Hirotonisanje Joanikija na Cetinju pokušaj je vlasti da pokaže snagu, čak i po cenu otvorenih sukoba unutar Crne Gore.  Umesto da trezveno razmisli, jer mu je to dužnost i obaveza, da izbegne sukobe unutar svoje države, Krivokapić daje veoma militantnu izjavu kojom provocira crnogorske građane. Imam utisak da sebe vidi kao nosioca istorijskog nasleđa, veoma tankog, budući da Srpska crkva postoji veoma kratko – od stvaranja države Srba, Hrvata i Slovenaca. Vlast se pravi da ne vidi da će doći do veoma ozbiljnih konflikata, bez obzira na jasne znakove upozorenja da će na Cetinju biti mnogo ljudi koji se protive ustoličenju vladike Joanikija. Hirotonisanje može da bude bilo gde, a većina vladika SPC se hirotoniše u Sabornoj crkvi u Beogradu.  Vladika Bački ne hirotoniše se u Novom Sadu, već u Beogradu, pa sve deluje kao svesno nastojanje da se uđe u konflikt sa dalekosežnim posledicama po mir i stabilnost Crne Gore“, rekao je Korać.

DPS se ogradio i od ovog protesta. Zašto?

„Dotadašnja opozicija očito nije očekivala pobedu na izborima i zato je nespremna preuzela vođenje države. S druge strane, događa se nešto što je nekarakteristično za parlamentarnu demokratiju: otkako je izgubila izbore, doduše tesno, bivša vlast  ponaša se pasivno kao da je i dalje na vlasti. Vreme i okolnosti zahtevaju od DPS-a  i njenih tradicionalnih partnera da se ophode kao prava opozicija, da budu aktivni, iznose kontra predloge i kritikuju Vladu. Način na koji opozicija ne reaguje na ovo što se priprema na Cetinju deo je istog problema.

DPS očito ne možete da prihvati poziciju u kojoj se našao. Trebalo bi da se ugleda na manje stranke koje su bile deo koalicije na vlasti, poput SD-a, koji dosta pazi šta govore, ali su mnogo aktivnije reagovali. U DPS-u ima mnogo iskusnijih političara koji su svesni šta se može dogoditi na Cetinju. Međutim, i oni žive u Crnoj Gori i svi će snositi konsekvence ako dođe do negativnosti i nepoželjnih posledica. Pasivnost koju gledamo je čudna i nekarakteristična za Crnogorce koji unose dosta strasti i emocija u politiku. Ovo izgleda kao politička debata na Islandu. Slaba Vlada je faktički pala, svesno ide u konfrortaciju i taj put loš. Crna Gora je mala i ljudi se međusobno dobro poznaju, tako da bi svaki konflikt imao dalekosežne posledice“.

Šta još mogu biti posljedice neorganizovanog otpora vlasti zbog inertnosti nejveće političke partije u Crnoj Gori o kojoj ste govorili?

„Lider Ujedinjene Crne Gore Goran Danilović optužio je predsednika Đukanovića da organizuje i okuplja narod na Cetinju, što nije istina. Ipak, predsednikovo ćutanje pokazuje da je on itekako svestan kuda vodi ova konfrotacija.

Premijer Krivokapić prvi put preti, doduše ne direktno, ali se ponaša veoma agresivno. Taj tvrd stav da je SPC hirotonisanje uvek radila u Crnoj Gori nije tačan, nije se radilo, jer SPC postoji 100  godina, a crkva u Crnoj Gori postoji mnogo duže. Krivokapić kao da želi da Srbiji pokaže svoju snagu koju realno nema, jer je on bogomoljac koga je crkva dovela na mesto premijera. To je neodgovorno sa njegove strane, ali nije on sam na vlasti. Ključno pitanje za građanske stranke na vlasti koje više ne smatram građanskim – a tu mislim na URU, naročito Demokrate, jer su mnogo veća partija –  je da li oni vide kuda ovo vodi i da li su saglasni sa ovim što se dešava. Pročitao sam da vaša bezbednosna agencija, što je nekada bila UDB – a, ide i privodi ljude na Cetinju i tako dodatno razdražuje i potpaljuje atmosferu. Ne znam zašto bi bio neprijatelj države pojedinac koji kaže da je protiv toga da se na Cetinju hirotoniše srpski vladika, koji se uvek hirotonisao u Beogradu“.

Hoćete da kažete da je Krivokapić najodgovorniji za nastalu situaciju?

„Moram se pozivati na Krivokapića jer su njegove poruke bile najtvrđe i najjasnije. To što radi vidim kao pokušaj da se dođe do konflikata koji  bi u nekoj svojoj izvedbi mogao ličiti na građanski rat u Crnoj Gori. Lako je raspirivati, ali njegova uloga mora biti u smirivanju strasti i izbegavanju takvih situacija gdje je podeljena Crna Gora na rubu konflikta. Do sada ste imali sreće i mudrost najodgovornijeg političara u Crnoj Gori da se to ne dogodi. Međutim, ne možete očekivati sreću svakog puta. Tu će biti mnogo iritiranih i razdraženih ljudi uz prisustvo velikog broja policije, a nema mnogo dana do tog događaja. Biće prisutna sva policija, DB, agenti u civilu ali to neće sprečiti konflikte. Zatvoriće grad, neće dozvoliti da iko dođe u Cetinje, legitimisaće građane. Sve sam to gledao u Srbiji proteklih godina i to neće sprečiti konflikt. Naprotiv, što je više policije to je veća mogućnost da na ulici dođe do konflikata. Suština je, da ako imate državnika koji svesno ide u konflikt, i to ne onaj koji ne možete da izbegnete, nego ga apsolutno stvarate, onda vi više nemate neodgovornu vlast, već imate opasnu vlast. Krivokapić, koji često ne zna šta govori, pokazuje se kao veoma opasan čovek koji svesno ide u konflikt“.

Kome ovaj konflikt odgovara?

“To je centralno pitanje. Sebe vidim kao prijatelja Crne Gore i pitam se isto. Znate kako je izgledala ta podjela od 1941 – 1945. ili nakon Božićnog ustanka. Imala je Crna Gora u svojoj bliskoj istoriji ovu vrstu podela i to na one koji su za samostalnu Crnu Goru i one koji negiraju crnogorsku naciju. Imam utisak da se  premijer Krivokapić, zbog svoje nekompetentnosti ponaša prilično neodgovorno. Bio sam i u vlasti i u opoziciji sa mnogo nekompetentnih ljudi, ali se nikada na Balkanu nije pojavio čovek koji je toliko nekompetentan za poziciju koju obavlja. Krivokapić pokazuje da njegova nekompetencija ima veoma opasnu dimenziju. Postao je sluga crkve, a ne građana. U Crnoj Gori ima ateista, pripadnika drugih vera, vernika CPC, a vaš premier pokazuje da je nesposoban da vodi državu. Svesno gura u sukob, izbegavajući da upotrebim reč krvoproliće. Gde je mnogo policije i mnogo gnevnih ljudi, potrebna je iskrica. Nekome odgovara potpuno destabilizovana Crna Gora“.

Kome?

„Ovde veliku ulogu igra crkva Srbije koja misli da time što će na Cetinju hirotonisati Joanikija može čitavu državu prevesti na „pravu stranu“. Očekujem zrno razuma od SPC, iako ga za sada ne vidim. Nefunkcionalna i podeljena Crna Gora odgovora samo spoljnim faktorima. Sumnjam da su ti faktori sa Zapada, koji je dobronameran prema ovom regionu. Ovakva Crna Gora odgovara srpskim nacionalistim, moguće i Rusiji.“

Zašto su EU i SAD toliko pasivni u odnosu Srbije prema regionu?

„EU je podeljena. Orban i Mađarska direktno podržavaju Vučića. Ima u Evropi još autoritativnih režima poput Poljske. To nisu prave demokrate. Kačinski je izrazito autoritaran političar sa demokratskom formom. Nisam siguran da Rusija ima uvek isti interes kao Srbija ali sad su se ovog puta podudarili.

Vučić želi da igra ulogu regionalnog lidera, a to je prirodno za nacionalistu. Kao generalni sekretar Šešeljeve SRS punih 10 godina deklarisao se kao srpski nacionalista, što je njegova stvarna ideologija. Vučić smatra da je prirodno da štiti interese Srba u okruženju, a to u Evropi niko ne radi. Zanima me šta bi Srbija rekla kad bi Orban kazao da mora da štiti interese Mađara u Srbiji i da počne da radi ovo što radi Vučić, koji je debelo umešan u sve što se dešava u Crnoj Gori. Vaša vlast je dosta mirno odreagovala na stvaranje Srpske kuće. To je sve samo nije kulturni centar“.

Šta je tačno?

„To je centar političkog uticaja. Za ambasadora se postavlja čovek koji je morao da se odrekne crnogorskog državljanstva, koji se i dalje vodi kao ambasador iako ga je Crna Gora proglasila za personu non grata.“

Srbi u Crnoj Gori i BiH ne priznaju državu u kojoj žive. Još uvijek je otvoren konflikt sa Kosovom, a sve više se u stvaranju „srpskog sveta“ pominje i Sjeverna Makedonija. Da li novi sukobi u regiji direktno zavise od predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, kao zagovornika „srpskog sveta“?

„Mnogo je elemenata koji pokazuju da Vučić želi da stavi Crnu Goru pod svoju kontrolu. Ključno pitanje je: da li oni prihvataju postojanje crnogorske nacije? Da li oni misle da su Crnogorci Srbi, koji su malo skrenuli u stranu. Odavno slušam priču da je Crnogorce izmislio Đilas, iako crnogorska nacija postoji mnogo pre Đilasa. To je mračan idejni i politički paket. Oni misle da su Srbi u Crnoj Gori većinski narod i nećete naći ni u ozbiljnim medijima u Srbiji rezultate popisa u Crnoj Gori. U najboljem slučaju se pozivaju na srpski jezik, ali nacija i jezik nisu isto. Austrijanci govore nemački, ali su ozbiljna nacija. Kao da kažete ne postoji američka nacija jer govore engleskim jezikom. Prvo stvorite lažni narativ, a onda se postavljate kao čovek koji će popraviti tu istorijsku nepravdu. Politički je to nerešivo i preambiciozno jer ako je početna pretpostavka pogrešna, tada su pogrešni i svi naredni koraci.

Vučiću ova situacija odgovara jer mu popularnost bledi. Daleko je od toga da će izgubiti izbore, ali nije više tako popularan, posebno nakon kriminalne afere sa Belivukom koja je užasna. Ta afera ga je jako pogodila i dugoročno će mu naškoditi u javnom mnenju“.

 

autonomija.info


Korać: Vučić želi da stavi Crnu Goru pod svoju kontrolu

15. avg 2021

Premijer Crne Gore Zdravko Krivokapić gura Crnu Goru u građanski rat, rekao je profesor na Filozofskom fakultetu u Beogradu i bivši potpredsednik Vlade Srbije, Žarko Korać. Korać je, za Gradski portal, poručio da veruje da aktuelna vlast više nije samo neodgovorna, već i opasna. Destabilizacija Crne Gore i najavljeno ustoličenje na Cetinju idu na ruku stranim faktorima, prvenstveno srpskim nacionalistima, a moguće i Rusiji. U svemu, tvrdi, ulogu ima i predsednik Srbije Aleksandar Vučić.

On je ocenio da hirotonisanje Joanikija na Cetinju predstavlja pokušaj vlasti da pokaže snagu, „čak i po cenu otvorenih sukoba unutar Crne Gore“.

„Umesto da trezveno razmisli, jer mu je to dužnost i obaveza, da izbegne sukobe unutar svoje države, Krivokapić daje veoma militantnu izjavu kojom provocira crnogorske građane. Vlast se pravi da ne vidi da će doći do veoma ozbiljnih konflikata, bez obzira na jasne znakove upozorenja da će na Cetinju biti mnogo ljudi koji se protive ustoličenju vladike Joanikija. Hirotonisanje može da bude bilo gde, a većina vladika SPC se hirotoniše u Sabornoj crkvi u Beogradu. Vladika Bački ne hirotoniše se u Novom Sadu, već u Beogradu, pa sve deluje kao svesno nastojanje da se uđe u konflikt sa dalekosežnim posledicama po mir i stabilnost Crne Gore“, upozorio je Korać u intervjuu za Gradski portal.

On je naveo i da se bivša vlast, otkako je izgubila izbore, ponaša pasivno, iako, kako kaže, vreme i okolnosti zahtevaju od DPS-a i njenih tradicionalnih partnera da se ophode kao prava opozicija, da budu aktivni, iznose kontra predloge i kritikuju Vladu.

„Način na koji opozicija ne reaguje na ovo što se priprema na Cetinju deo je istog problema. DPS očito ne možete da prihvati poziciju u kojoj se našao. Trebalo bi da se ugleda na manje stranke koje su bile deo koalicije na vlasti, poput SD-a, koji dosta pazi šta govore, ali su mnogo aktivnije reagovali. U DPS-u ima mnogo iskusnijih političara koji su svesni šta se može dogoditi na Cetinju. Međutim, i oni žive u Crnoj Gori i svi će snositi konsekvence ako dođe do negativnosti i nepoželjnih posledica“, ukazao je Korać.

Dodaje da ćutanje predsednika Crne Gore Mila Đukanovića pokazuje da je on itekako svestan kuda vodi ova konfrotacija.

„Ključno pitanje za građanske stranke na vlasti koje više ne smatram građanskim – a tu mislim na URU, naročito Demokrate, jer su mnogo veća partija – je da li oni vide kuda ovo vodi i da li su saglasni sa ovim što se dešava. Pročitao sam da vaša bezbednosna agencija, što je nekada bila UDB – a, ide i privodi ljude na Cetinju i tako dodatno razdražuje i potpaljuje atmosferu. Ne znam zašto bi bio neprijatelj države pojedinac koji kaže da je protiv toga da se na Cetinju hirotoniše srpski vladika, koji se uvek hirotonisao u Beogradu“, istakao je.

Korać je ocenio da su poruke premijera Krivokapića u ovom slučaju „bile najtvrđe i najjasnije“, što smatra veoma opasnim.

„To što radi vidim kao pokušaj da se dođe do konflikata koji bi u nekoj svojoj izvedbi mogao ličiti na građanski rat u Crnoj Gori… Suština je, da ako imate državnika koji svesno ide u konflikt, i to ne onaj koji ne možete da izbegnete, nego ga apsolutno stvarate, onda vi više nemate neodgovornu vlast, već imate opasnu vlast. Krivokapić, koji često ne zna šta govori, pokazuje se kao veoma opasan čovek koji svesno ide u konflikt“, upozorio je on.

Napominje da je centralno pitanje kome taj konflikt odgovara.

„Ovde veliku ulogu igra crkva Srbije koja misli da time što će na Cetinju hirotonisati Joanikija može čitavu državu prevesti na ‘pravu stranu’. Očekujem zrno razuma od SPC, iako ga za sada ne vidim. Nefunkcionalna i podeljena Crna Gora odgovora samo spoljnim faktorima. Sumnjam da su ti faktori sa Zapada, koji je dobronameran prema ovom regionu. Ovakva Crna Gora odgovara srpskim nacionalistim, moguće i Rusiji“, smatra Korać.

On je dodao da postoji mnogo elemenata koji pokazuju da Vučić želi da stavi Crnu Goru pod svoju kontrolu.

„Ključno pitanje je: da li oni prihvataju postojanje crnogorske nacije? Da li oni misle da su Crnogorci Srbi, koji su malo skrenuli u stranu. Odavno slušam priču da je Crnogorce izmislio Đilas, iako crnogorska nacija postoji mnogo pre Đilasa. To je mračan idejni i politički paket. Oni misle da su Srbi u Crnoj Gori većinski narod i nećete naći ni u ozbiljnim medijima u Srbiji rezultate popisa u Crnoj Gori. U najboljem slučaju se pozivaju na srpski jezik, ali nacija i jezik nisu isto. Austrijanci govore nemački, ali su ozbiljna nacija. Kao da kažete da ne postoji američka nacija jer govore engleskim jezikom. Prvo stvorite lažni narativ, a onda se postavljate kao čovek koji će popraviti tu istorijsku nepravdu. Politički je to nerešivo i preambiciozno jer ako je početna pretpostavka pogrešna, tada su pogrešni i svi naredni koraci“, ocenio je Korać.