Шкаперда: Куќата од најубавите соништа
Старите скопјани сè уште со почит го изговараат името Шкаперда. Тоа се однесува на старото скопско семејство чиј капитал заработен од трговијата со градежни материјали се преточил во убавата куќа во центарот на градот, која сите едноставно ја нарекуваат Шкаперда.
За ова познато семејство ни зборуваше Домника Петковска, ќерката на Михајло Шкаперда, сопственикот на куќата. Од нејзините сеќавања се преточуваат настаните од пред многу години и се ткае приказната за Шкаперда.
Како што асоцира самото презиме, ова е семејство на Власи од Крушево, каде што неговите членови се населиле бегајќи од наездата на Турците. Никола и Домника (која исто така потекнува од познато семејство - Ничота) Шкаперда, како млада брачна двојка некаде во почетокот на минатиот век, со шесте деца дошле да живеат во Скопје. Никола бил печалбар во Света Гора, се занимавал со трговија на градежен материјал, а парите не биле пречка за семејството. Домника непосредно по доаѓањето во Скопје умрела млада. Грижата за двата сина и четирите ќерки ја презела една жена што слугувала од малечка кај Ничотовци и која успеала да ги изгледа и да ги порасне потомците на Шкаперда.
Реномирани трговци
За синовите Михајло и Јанко уште од мали било обезбедено школување во познати и скапи училишта. Михајло, откако ја завршил Романската гимназија во Битола, отишол на студии на Експортната академија (тогашен Економски факултет) во Букурешт, а Јанко се школувал во Франција. По завршувањето на студиите Михајло се вратил во Скопје, но наместо во татковиот дуќан за градежни материјали, се вработил како банкарски службеник. Дури по две-три години Никола почнал да ги упатува синовите во трговијата со градежни материјали, а по неговата смрт во 1924 година Михајло и Јанко самостојно почнале да тргуваат.
Реномето на дуќанот Шкаперда, градено години со ред, било еден од условите капиталот постојано да се зголемува. Складот со градежните материјали бил сместен на скопскиот плоштад, на околу 2.000 квадратни метри, а на седмиот колосек на старата железничка станица имало исто така склад за дрвени материјали што пристигнувале од Словенија и Босна, за веднаш да се транспортираат до купувачите. Нивна сопственост било и киното Аполо, кое подоцна било во состав на Народната банка.
Семејството Шкаперда во почетокот живеело во заедничка куќа во Пајко Маало. Постариот брат Михајло таму ја донел и својата невеста Аглаица Сапунџи, со која почнал да мечтае за сопствена куќа. Неостварена желба на Михајло му била архитектурата, бидејќи студиите по економија ги завршил по инсистирање на татко му, кој сакал синот да има сигурна работа. И така, неговите соништа за градење тој ги преточил во плановите за изградба на сопствена куќа.
Планот свадбен подарок
Планот на куќата бил свадбен подарок за младата брачна двојка Шкаперда од Симота-букурешки архитект и подоцна професор на Факултетот за архитектура, кој му бил другар на Михајло од студентските денови. Кога Михајло и Аглаица биле на свадбено патување во Букурешт, Симота им ветил дека ќе им изработи проект за една убава куќа како подарок за нивната свадба. Токму затоа куќата Шкаперда е во романско-бојарски стил, чија карактеристика е и кулата до куќата, која е урната по скопскиот земјотрес.
Со проектот пред себе Михајло Шкаперда во 1930 година почнал да ја гради куќата. Пари не се штеделе, исто како и љубовта што младиот сопственик ја вложил во своето дело. Немало никакви отстапки од објектот, туку сè било беспрекорно градено. Арматурата на сите надворешни ѕидови не дозволила во катастрофалниот земјотрес во 1963 година на куќата да се појави ниту една пукнатина.
Куќата има приземен кат и петсобен стан над него, во кој живеело семејството Шкаперда, а во потпокривот имало неколку соби за послугата. Во зима куќата се затоплувала со сопствено парно, што било вистинска реткост за индивидуалните градби во тоа време. Паркетот во секоја соба имал друга шарка, а сите детали на внатрешните и на надворешните ѕидови биле направени според германски мостри. Два ѕида, каде што била вдлабнатината за клавирот, биле насликани од прочуениот Мартиновски.
Мебелот бил специјално изработен во тогаш најпознатата белградска фирма Абонос. Според мерките на секоја соба бил и мебелот, од скапоцено дрво и штоф, кој уште го употребуваат денешните потомци на Шкаперда. Дворот на куќата, за кој се грижел градинар, бил со рондели, шадрван и разновидни дрвја и цвеќиња.
Конфискација
Михајло, Аглаица и Домника Шкаперда се вселиле во куќата во 1932 година. За деновите во ова велелепно здание Домника вели: „Не живеевме некој луксузен живот, туку сè беше домаќински. Имавме две жени што се грижеа за кујната и за чистотата во куќата, а мајка ми и татко ми живееја како и другите од богатите семејства, се собираа на чајник, одеа на балови во Офицерскиот дом, во ресторани. За моето образование се грижеше една млада Французинка, која ме учеше клавир и француски, но јас воопшто не се разликував од другите мои другарчиња.“
Така било сè до 1941 година, кога складот Шкаперда е одземен со целокупниот материјал, за воени цели. Но окупаторот не дозволил складот да не работи, туку преку Комесаријатот биле доставувани материјали и оттука распоредувани на купувачите. Војната го сторила своето и Михајло со жена си и ќерка си заминал во Крушево, каде што останал до ослободувањето. Таму Домника како гимназијалка била мобилизирана и станала учителка, а на крајот од војната таа и уште неколку врсници од положениот курс станале првите матуранти на Македонија.
По враќањето во Скопје, семејството Шкаперда повторно се населило во својата куќа. Но набргу во другите соби добиле и бесплатни кираџии. Сè до оној момент кога куќата била конфискувана, а тие добиле мал стан во истата улица. Михајло и Аглаица останале без приход, освен киријата што ја добивале од дуќанот – мираз на Аглаица Сапунџи, а долги години ги издржувал нивниот зет – Петковски.
Куќата Шкаперда оттогаш до денес менувала многу сопственици. Едно време била куќа за репрезентација, кога во неа престојувале сите значајни гости на Скопје, меѓу кои и Јосип Броз Тито, потоа беше редакција на Млад борец, па седиште на Комисијата за културни врски со странство... (а денес тука е Амбасадата на Италија).
И покрај сè, таа со убавината остана да сведочи за едно минато, за една љубов кон архитектурата и за немирните времиња што се сурова реалност на овие наши простори.
The Unrecognized Genius Of Nikola Tesla: How Far Ahead Was He?
A name that is placed next to Einstein, Maxwell, Faraday, Leibnitz, Ohm, Ampere and all the other legendary figures of science. But does he deserve to be there, or does he deserve to be on top of them all?
It was July 10, 1856 that he first saw the light of day at Smiljan (located in contemporary Serbia – modern day Croatia – which, at the time was part of the Austrian Empire) and through his life he has patented over 300 inventions.
Typically he is referred to as an inventor and an electrical/mechanical engineer who studied at Graz University and dropped out. It is curious that the person responsible for the basis of our modern science did not even finish his studies.
What is he responsible for? Let’s begin with alternate current (AC), high voltage transfers and high frequency power, without which we would still be using direct current and voltages up to 30 Volts. Then we go to induction motor, rotating magnetic fields, radio remote control devices and a project that he did not manage to finish, X-rays.Still doubt that he was a genius?
His thoughts and ideas made the other scientists of his era describe him as a “mad scientist”. And yet, people saw fit to name the unit of magnetic measurement after him. And yet, the Americans saw fit to offer him incentives to move to the U.S.A. and continue his work there. And yet, there were people that funded him with a lot of capital so that he would be able to complete his experiments and present his inventions. 300 of them. What a mad scientist!
But it is not his recognized work that is the scope of this article. It is his secret and unrecognized work that we will be discussing about. It isthose theories that were regarded as so extravagant that earned him the title and yet, nowadays, they may have been put into effect, and no one acknowledges that they are based on the notions of a mad scientist 100 plus years ago!
Discoveries, experiments and notes that were hidden from the general public and were implemented solely on governmental and military projects with results that could threaten the entire world! What are they? Let’s begin:
Earth’s resonant frequency
tesla-inventionsIt has been confirmed that all bodies have a resonant frequency.
What is this frequency?
The one at which a specific body oscillates with greater amplitude. It is the frequency that can result to its destruction. Tesla stated that Earth had such a frequency around 1900.
What would the result of such a frequency be on earth?
The same as in Tacoma Narrows Bridge in 1940. The oscillation was so great that the bridge completely collapsed.
Alleged application of Tesla’s Earth’s resonance notion?
According to some scientists (unverified and unproven accounts) in intentional earthquake creation through magnetic induction to the magma chamber.
Artificial lightning
In as far back as 1899, Tesla produced artificial lightning in Colorado Springs consisting of millions of volts and as long as 135 feet. The thunder of the released energy was heard 15 miles away and people at Cripple Creek, Colorado, observed sparks between their feet and the ground and from water taps when they touched them. Through his high frequency experiments he destroyed a power station generator.
Does this sound like an electrical weapon to you? Could there be one or more hidden somewhere and we will not find out until it is too late?
Wireless electric current
During his tenure at Colorado Springs, Tesla experimented onatmospheric electricity. He received funding from J. Pierpont Morgan to construct the Wardencluffe Tower for the purpose of achieving wireless communication. In 1903 he stipulated at letters to his sponsor that this tower would be capable, apart from transmitting wireless massages, to transmit wireless electrical power. The experiment was never completed as Morgan interrupted the funding.
When was such a possibility confirmed? With the creation of mobile phones in 1947. It was dubbed as dangerous for humans due to the immense electromagnetic fields that would be formed as a result of the voltage differential required for such a transmission. But still the idea was valid and he was granted a patent for it.
Dynamic gravitational theory
In 1931 he claimed to have developed a theory that would put an end to Einstein’s theory of relativity. No one else has ever directly disputed this theory. Yet Tesla did. He never managed to put this theory into practice as he died. It is believed that these notes were confiscated by the FBI through the Alien Property laws after his death in 1943, even though Tesla had been awarded the American citizenship.
Unproven and unverified scientific claims place an application of this theory to the ex-Soviet construction of the Cosmosphere (the Russian operational version of the Star Wars defensive system) which includes machinery that supposedly is able to fly and move around taking advantage solely of Earth’s gravitational forces without any assistance from propulsion engines. The science behind this program remains a closely guarded secret, and until it is revealed we will not know if it is true that it took advantage of Tesla’s dynamic gravitational theory.
When was the Cosmosphere put in place? 80 years later than Tesla’s theory.
Directed energy weapons
nikola-teslaAfter studying a Van de Graaff generator,Tesla stipulated theories about a weapon that he called “teleforce”. The contemporary press called it a “death ray”. As per Tesla himself, this would be a particle beam weapon capable of firing against ground and air targets, sending concentrated beams of such energy that could bring down 10,000 aircraft at a distance of 200 miles.
In 1937 he claimed that he actually constructed and tested such a weapon. This was again not made possible because of his death and any notes or prototypes would have been confiscated by the FBI. A treatise of this weapon is located at the Nikola Tesla Museum in Belgrade.
In 1958 the U.S. Advanced Research Projects Agency worked on such a weapon. It later claimed that even though the weapon was possible, it could not be constructed because the power requirements would be beyond the power generation capabilities. That was in 1958. Are we sure that it is not possible now? Almost a century after Tesla said he created it?
How far his concepts in the future were, is clearly stipulated by Emile Girardeau who assisted in developing France’s first radar system. He said that he did know if Tesla was prophesying or dreaming, but if he was dreaming, he was dreaming correctly.
________________________
-
ssr.org.rs
Poslednjih
godina, a zagrcnuto i agresivno ovih dana za nama, bučno se najavljuje
i promoviše autokefalnost tzv. crnogorske pravoslavne crkve što
uveliko zbunjuje manje obaviještenu javnost utoliko više jer se
besramno falsifikuje istorijska istina. Da bismo pomogli ljudima da
znaju o čemu je ovdje riječ, moramo početi sa fundamentima koji su
nesporni kada se elaborira ova tema, a k...
-
Kad
bih svoj život mogao ponovo da proživim pokušao bih u sledećem da
napravim više grešaka, ne bih se trudio da budem tako savršen, opustio
bih se više. Bio bih gluplji nego što bejah, zaista, vrlo malo stvari
bih ozbiljno shvatao. Bio bih manji čistunac. Više bih se izlagao
opasnostima, više putovao, više sutona posmatrao, na više planina se
popeo više reka preplivao. Išao bih na još više mesta ...
-
Прво, цимет едноставно мора да сакате.
Второ,
насловот е толку провокативен (и секси) што нема да може му да
одолеете на овој десерт и веднаш ќе сакате да го направите.
Ги направив за два дена по два пати. Вториот пат ми излегоа многу
помеки и повкусни од првиот. Сакав да видам по што лудуваат
американците. За нив ова е некако врвот во десертите. А за мене врвот е
еклер.
-
Macedonian cheese pie |
You will need:
-
Bakina predjela
-
-
Najbolji
živi matematičar, Rus Grigorij Perelman, pronašao je sreću koja ne
zavisi od novca. Odbio je zasluženu nagradu od milion dolara. Šta je to
što on za te pare može da kupi, a da već nema u svojoj glavi?
Živi
asketskim životom, čita knjige i to ga čini beskrajno srećnim.
Nezaposlen je. Živi u Sankt Peterburgu, u maminom stanu, od njene
penzije. Grigorij potvrđuje nepisano pravilo prema ko...
-
poezijasustine.rs
Што
сам бивао старији, све мање су ме испуњавала ситна задовољства која ми
је живот пружао и све јасније сам схватао где треба тражити праве
изворе радости и смисла. Научио сам да бити вољен не значи ништа а да
је волети све, да је способност да осећамо оно што даје вредност и
лепоту нашем постојању. Где год би се на земљи појавило оно што се може
назвати срећом, било је сат...
-
La
cura tibetana a base di aglio è un’antica ricetta medicinale ideata dai
monaci buddisti del Tibet e che sfrutta le molteplici proprietà
dell’aglio.Questa terapia depurativa è molto efficace per trattare
diverse malattie e per perdere peso in modo salutare. È inoltre
semplice ed economica, e chiunque può prepararla.
Benefici della cura....Questi sono i benefici più immediati della cura:
Elimina i depositi di grasso che si accumulano nel corpo
Aiuta a diminuire il colesterolo “cattivo” (LDL) e ad aumentare il colesterolo buono (HDL)
-
Znam
ja nas… Mi smo oni čije su sve krave pocrkale ili su pred smrt. Jer
kad je komšija uhvatio zlatnu ribicu, poželeo je baš to, kad već on
nema kravu. I tako, komšija do komšije, želja po želja, ostaše štale
prazne.
Znam ja nas… Mi smo jedini
demokratski narod koji ima vlast za koju niko nije glasao. Jedini narod
koji piše peticije protiv najgledanijih programa. Dok traju reklame.
Jedini koj...
-
presstiz.rs
NIJE FORA, DŽEJMS BOND JE SRBIN - Presstiž internet magazin...
Autor: Tijana Kurćubić -
13-17 minutes
-
Лења пита која ће од вас направити вредницу: Месићете је целе јесени
Састојци за коре:
250 г масти
-
Sastojci
1/2 kg tankih kora za štrudlu
2 kg jabuka
-
Điakomo
Risolati je italijanski neurofiziolog, koji je 1992. godine napravio
revolucionarno otkiće o strukturi mozga. Tada su otkriveni neuroni
"preslikači" ili ogledalo neuroni - jedinstvene ćelije mozga koje se
aktiviraju kada pratimo akcije drugih ljudi.
Ove
ćelije, poput ogledala, automatski "odražavaju" ponašanje drugih ljudi u
našim glavama i omogućavaju nam da osetimo ono što i drugi osećaju...
-
„I kao ukleta, morala je da sluša ono što je prezirala, da gleda ono čega se gadila i da trpi ono što je mrzela.“
ZLOSTAVLJANJE - predstava (2012.)
Ivo
Andrić je napisao pripovetku „Zlostavljanje“, koja je objavljena 1946.
godine i koja opisuje brak Anice Marković i Andrije Zerekovića. Zbog
veoma jasnog značenja koje naslov priče nosi, čitaoci odmah mogu da
procene žele li ili ne da pročitaju knj...
-
Crunchy and delicious potato snacks
-
mrselfdevelopment.com
Brad Szollose je jednom rekao:
“Ako želite uspjeti u životu, počnite tako što ćete raditi suprotno od
onoga što svi drugi rade.”Ako se želite istaknuti, potrebno je imati
inovativan pristup jer ćete u protivnom biti kao i svi ostali.
-
The Web Gallery of Art is a virtual museum and searchable database of
European fine arts from 11th to 19th centuries. It was started in 1996
as a topical site of the Renaissance art, originated in the Italian
city-states of the 14th century and spread to other countries in the
15th and 16th centuries. Intending to present Renaissance art as
comprehensively as possible, the scope of the col...
-
Sve je bilo skockano: Španci su se doselili u Banat, grad na Begeju
Veliki Bečkerek promenio je ime pa se nazvao Nova Barselona... ali su se
isprečili - komarci. Dokazi za ovo? Eno ih na mapama u zrenjaninskom
Narodnom muzeju, ali da pođemo redom.
Zgrada
Narodnog pozorišta na mestu gde su Španci podigli magacin za
žitoDinastija Habzburg, nama najpoznatija po carevanju Austrijskim
carstvom, vl...
-
21
godina od raspada SFRJ * Da se zemlja nije raspala, danas bismo živeli
u konfederativnoj Jugoslaviji, koja bi odavno bila članica EU i NATO *
Bili bi daleko ispred Grčke, ali bez njenih dugova, a u pojedinim
granama privrede u leđa bi nam gledale i razvijene zemlje poput, na
primer, Austrije. I - danas bi slavili Dan Republike...
Sa tim se slažu gotovo svi srpski ekonomski stručnjaci, a s...
............. o autokefalnosti
ssr.org.rs
Poslednjih godina, a zagrcnuto i agresivno ovih dana za nama, bučno se najavljuje i promoviše autokefalnost tzv. crnogorske pravoslavne crkve što uveliko zbunjuje manje obaviještenu javnost utoliko više jer se besramno falsifikuje istorijska istina. Da bismo pomogli ljudima da znaju o čemu je ovdje riječ, moramo početi sa fundamentima koji su nesporni kada se elaborira ova tema, a koje sam i ja kao dudgogodišnji član redakcije ”Srbobran”-a, beranskog lista za obnovu srpske kulture i tradicije, javno objavio kao svoje istraživanje na ovu temu u oktobru 2001. godine pod naslovom ”O autokefalnosti crkve”. Nije na odmet ponoviti ključne principe koje niko ne može derogirati pa ni politički misionari, ateisti i komunisti, koji jurijašu na sve srpsko kako bi pomogli novim kolonizatorima čije su ucijenjene sluge. Prvo pitanje, koje se ne može izbjeći, jeste: čime je motivisana dreka novopečenih crnogorskih autokefalista?, pitao sam se na početku svog gorepomenutog teksta i odgovorio jedin mogućom njihovom inspiracijom – nesumnjivo je da su pioni u igri zločinačke papske države koja nastavlja svoj prljavi rat protiv pravoslavlja. Vatikanska agresivna penetracija u Makedoniji, Pribaltiku, Ukrajini, Rusiji pa čak i u Grčkoj, očigledna je i ne treba ju posebno dokazivati. To je naravno sfera politike, a ne prava. A šta kaže crkveno pravo?
Svaka crkva koja traži autokefalni status može ga dobiti od Majke crkve, tj. od crkve u čijem je sastavu. Ako od nje ne dobije saglasnost, nijedna je pravoslavna crkva ne može priznati. Tipičan primjer je Makedonska pravoslavna crkva, koju osim Vatikana ne priznaje nijedna pravoslavna crkva, jer nije dobila od matične Srpske pravoslavne crkve saglasnost za autokefalnost.
Crnogorska mitropolija se nalazila u Srpskoj patrijaršiji u Peći, koju je turski sultan Mustafa III ukinuo 1766. godine. U razdoblju od 1766. do 1920. godine ona je živjela samostalno, ali priznanje – autokefalnost – nije dobila. Naime, pošto je prema kanonskom odnosno crkvenom pravu njena majka Srpska pravoslavna crkva bila nasilno ukinuta, ona je svoje priznanje odnosno autokefalnost mogla tražiti i dobiti samo od Vaseljenske patrijaršije u Carigradu (Istanbulu). Međutim, crnogorska crkva nije to nikada zatražila pa ni dobila tomos (povelju), kojom bi joj Vaseljenska patrijaršija priznala autokefalnost. Srpska pravoslavna crkva je, na području tadašnje Srbije, 1789. godine tražila i dobila tomos o autokefalnosti. Crnogorska mitropilija ga nije tražila, kao uostalom ni Karlovačka mitropolija, pa se stoga ne mogu smatrati autokefalnim sa stanovišta crkvenog prava.Zašto u to vrijeme nije tražena autokefalnost crnogorske crkve sasvim je jasno: za razliku od današnjih ucijenjenih separatista, ni Crnogorska mitropolija ni vladarska dinastija Petrović Njegoš nije služila tuđim interesima, nego joj je živorodni cilj bio obnova srpske države i Srpske pravoslavne crkve sa sjedištem u Peći. Cetinjska mitropolija je bila jedina eparhija u okviru ukinute Pećke patrijaršije koja je sačuvala svoju slobodu i ostala nepotčinjena ni prema Carigradu ni prema Moskvi, pa se se njeni mitropoliti osjećali kao pravi nasljednici srpskog patrijarha, noseći titulu egzarha (čuvara, nadzornika) Svetog Trona Pećke patrijaršije, u periodu 1766-1920. godine.
Zato je neopojano smiješno da danas bilo koja svjetovna vlast ”zacrta u svojoj agendi” proglašenje autokefalnosti jedne crkve, jer ona to može dobiti samo u kanonskoj proceduri odnosno poštovanjem crkvenog prava po kome tako nešto može učiniti samo Majka crkva, u čijem okrilju ona postoji i od koje zatraži i dobije saglasnost. Izvan toga, nikad i niko joj to ne može ”oposliti”. Aktuelni crnogorski separatisti i njihovi istoričari, upregnuti u kolo istorijskog falsifikovanja crnogorske istorije, pozivaju se na član 1 Ustava Svetog Sinoda Crnogorske mitropolije iz 1903. godine i člana 40 Ustava Knjaževine Crne Gore iz 1905. godine, gdje se naša Mitropolija naziva ”autokefalnom”, ali neće da saopšte javnosti istinu da ju je tako nazvao svojom voljom knjaz samodržac Nikola I, dakle svjetovna vlast, a da status autokefalnosti nije stekla kanonskim putem odnosno odlukom Vaseljenske patrijaršije u Carigradu! Obnovom Srpske patrijaršije 1920. godine i povratkom Crnogorske mitropolije svojoj matici Srpskoj pravoslavnoj crkvi, važnu istorijsku ulogu imao je Mitrofan Ban, za koga dežurni falsifikatori montenegrinskog režima takođe lažno svjedoče da je bio ”autokefalni mitropolit”, iako je on bio apsolutno nošen idealima ujedinjenog Srpstva i ponovne obnove SPC i srpskog patrijarha!
Dakle, da bi jednoj crkvi bila priznata autokefalnost, ona mora da ispuni nekoliko nezaobilaznih uslova:
– da traži priznanje autokefalnosti (da dobije tomos od Majke crkve u čijem se okrilju nalazi),
– da hirotoniju svojih crkvenih poglavara vrši na svojoj (a ne na stranoj teritoriji!),
– da mora imati najmanje tri episkopa (što Crna Gora nije nikad imala!),
– da ima dovoljno svog sveštenstva i monaštva za normalno funkcionisanje Crkve (da posjeduje bogosloviju i teološki fakultet),
– i da ispuni još podosta dodatnih kriterijuma da bi se kvalifikovala za mogućnost da zatraži priznanje autokefalnosti, koje ćemo ovom prilikom izostaviti.
Još jednom, današnji falsifikatori istorije ne pišu da je Crnogorska mitropolija u stvari preimenovana svetosavska Zetska mitropolija (uzdignuta na rang mitropolije 1346. godine kada je srpska arhiepiskopija uzdignuta na rang patrijaršije, te da Crnogorska mitropolija nije nikakava ”Crnogorska autokefalna crkva” koja im je tek tako zatrebala odjednom iz istih pobuda koje su se prije Drugog svjetskog rata osmislili Sekula Drljević i Savić Marković Štedimlija, osnivajući crnogorski separatistički pokret i aktivno učestvujući protiv Srba u okviru NDH. Sveti Vasilije, a ne građanin Ostroški postoji čitav vijek prije nego je Crna Gora postala država, čak i da uzmemo da računamo od 1796. (bitke na Krusima) ili 1858. (bitke na Grahovcu) a ne od Berlinskog kongresa 1878. godine! Utvrđivanjem ko je gradio crkvene hramove po Crnoj Gori partijska komisija DPS mora doći do podataka da su ih sve podigli srpski velikaši, a da su ih Turci porobili u jednom (dužem) periodu istorije i kako će to danas uspjeti legalno konfiskovati u korist države kada nema objekta koji je ona držala za svoje, jer je po svakom demokratskom zakonodavstvu – crkva odvojena od države? Karl Šmit takvo normiranje naziva ”primitivnim pravom” a Crna Gora je ”kandidat za ulazak u Evropsku uniju”, ubjeđuju nas, pa baštini pozitivne tekovine međunarodnog javnog prava – poštujući kanonsko odnosno crkveno pravo.
Piše Goran Kiković, srpski istoričar iz Crne Gore
Forum za bezbednost i demokratiju
Milan Jovanović
Podgorica izmedju Carigrada i Beograda
VLADIMIR JOVANOVIĆ, publicista i verski analitičar i jedan od najboljih poznavalaca verskih prilika u regionu, jasno i argumntovano o situaciji u Crnoj Gori nakon proglašenja i odvajanja ukrajinske pravoslavne crkve od Moskve i Rusije razgovarao je sa IVANOM KERNOM za Crnogorski portal ANALITIKA koji je objavljen 17. oktobra 2018. pod originalnim naslovom ''Carigrad će dati tomos o autokefaliji CPC, ali to sad zavisi od države Crne Gore ''
Vladimir Jovanović
"Carigrad hoće. Ali, da li će do razmatranja toga uopšte doći, to zavisi od Crne Gore, a ne od Carigrada. Molim, obratite pažnju na genezu i razvoj situacije u Ukrajini. Izvještavao sam o tome našu javnost. Carigrad se potrudio da do perfektnosti poštuje kanonsku proceduru. I zašto bi onda Crna Gora za Carigrad, kada dođe vrijeme, bila izuzetak u pogledu darovanja tomosa o autokefaliji. Dobijanje od Carigrada tomosa o autokefaliji – to je u prvome redu prerogativ i posao države, a ne Crkve koja traži tomos", rekao je Jovanović u intervjuu za Portal Analitika.
Prema njegovim riječima, tomosi o autokefaliji se u ovome formatu za koji mi znamo pojavljuju tek od 1850, kada je takav tomos Carigrad darovao Grčkoj crkvi.
"Na primjer, gramata Carigrada s kraja 16. vijeka kojom priznaje status Patrijaršije u Moskvi uopšte ne pominje autokefaliju. Postoji bajka o tomosu za autokefaliju koji je Sveti Sava Srpski dobio onomad u Nikeji. Je li ko taj tomos video? Niko nikad", objasnio je komentarišući posljednje događaje vezane za pravoslavnu crkvu Jovanović, dodajući da se stvari sada mijenjaju.
"SPC nema samo centralu u Beogradu, nego i u Moskvi, odakle je 2016. planiran državni prevrat u Podgorici. I s tim u vezi, ne bih tvrdio da sada nema strateških promjena u planovima naše vlasti. I kada i ako dođe do njihove realizacije, ne bih se kladio da će SPC zadržati sadašnje pozicije u Crnoj Gori. Ova vlast, ako nešto želi, to i dobije", naveo je Jovanović, govoreći o tome koliko je danas realna mogućnost da Crnogorska crkva dobije tomos nakon što je Ukrajinska crkva dobila tomos.
ANALITIKA: Nakon što je Ukrajinska crkva dobila tomos, koliko je realna mogućnost da Crnogorska crkva dobije tomos?
JOVANOVIĆ: Da li ste čuli da je neko konkretno saopštio neku kanonsku normu koji bi bi prepreka obnovi vaseljenski priznate autokefalije Crkve Crne Gore? Da neko kaže: taj i taj kanon, izvolite, pročitajte, vidite, ne može Crnogorska pravoslavna crkva imatu autokefaliju. Ja za takav kanon ne znam.
Za razliku od Crne Gore, Ukrajina nije u prošlosti imala svoju autokefalnu Crkvu, ali sada je dobija. Na istome putu je i Makedonska crkva, iako i ona, poput Ukrajine, nikada nije imala priznatu autokefaliju
Dobijanje od Carigrada tomosa o autokefaliji – to je u prvome redu prerogativ i posao države, a ne Crkve koja traži tomos. To govorim na osnovu istorijskih činjenica o postupku dobijanja tomosa i uvida u sadržaje izdatih tomosa: Grčke, Rumunske, Srpske, Poljske, Albanske, Bugarske crkve…
Inače, tomosi o autokefaliji se u ovome formatu za koji mi znamo pojavljuju tek od 1850, kada je takav tomos Carigrad darovao Grčkoj crkvi. Na primjer, gramata Carigrada s kraja 16. vijeka kojom priznaje status Patrijaršije u Moskovi uopšte ne pominje autokefaliju. Postoji bajka o tomosu za autokefaliju koji je Sveti Sava Srpski dobio onomad u Nikeji. Je li ko taj tomos video? Niko nikad.
Potpuna izmišljotina, dakle, hronološki prva u nizu kojim smo kontaminirani. “800 godina Crnogorsko-primorske mitropolije u Crnoj Gori”?! Nikakva Crnogorsko-primorska mitropolija prije 1931. u Crnoj Gori nije postojala,. Ako iz SPC misle na eparhiju koja je za vrijeme Nemanjića osnovana u Crnoj Gori, ona je sredinom 15. vijeka otpala od Pravoslavlja – njeni arhijereji, sa katedrom u Prečistoj Krajinskoj, stupili su u uniju sa Rimokatoličkom ckvom. Nikakva sukcesija sa tom jeretičkom “svetosavskom” eparhijom se, ne daj Bože, ne pominje u tekstu osnivačke povelje autokefalne Mitropolije na Cetinju od 4. januara 1485. godine, etc.
Dakle, pogledajmo: Gruzijska crkva je autokefalna još od 486. godine, kao što je i Crnogorska crkva autokefalna od 1485. godine. Međutim, ni jedna ni druga nijesu imale tomose. Za njihovo izdavanje nije bilo nikakve potrebe. Službeno je, od Carigrada, Gruzinima izdat tomos tek 1990. godine, kada se Gruzija izdvojila iz SSSR-a. I Crnogorska crkva će dobiti takav tomos. To ne znači da tokom stoljeća ove dvije crkve nijesu bile autokefalne, nego je to samo vaseljenski akt administrativnoga priznanja u novim uslovima.
Ali, što trenutno imamo u Crnoj Gori? Vlast je ovđe srasla sa Srpskom pravoslavnom crkvom. To je ominozna storija o preživjelim krhotinama Jugoslavije, o simbiozi bivših komunista i svetosavaca. Jeste da se povremeno nadvikuju, fino to gruva za medijske naslove, ama, održavao se od 1945. status kvo, trgovalo se ispod stola. Amfilohije je koalicioni, ratni, tranzicioni i poslovni partner vlasti već tri decenije. Ako ne i duže. Amfilohije je sam izjavio da je još 1960-ih pasoš dobio uz pomoć “rođaka iz Udbe”. Može li se eksplicitnije priznati davno porijeklo izvjesnih relacija?
I sad, istina, vlast ovdašnja više ne proganja, kao 1990-ih, obnovljenu Crnogorsku crkvu. Desilo se nešto još gore: pronašla je vlast načina da je potpuno marginalizuje. Opet to ide u korist SPC, koju su mislili na taj način da odobrovolje ili ucijene, kako kad.
Ali, stvari se mijenjaju. SPC nema samo centralu u Beogradu, nego i u Moskvi, odakle je 2016. planiran državni prevrat u Podgorici. I s tim u vezi, ne bih tvrdio da sada nema strateških promjena u planovima naše vlasti. I kada i ako dođe do njihove realizacije, ne bih se kladio da će SPC zadržati sadašnje pozicije u Crnoj Gori. Ova vlast, ako nešto želi, to i dobije.
ANALITIKA: Da li se najavljuje i da će Beogradska patrijaršija biti lišena jurisdikcije temeljene na okupacijama srpske vojske od prije stotinu godina?
JOVANOVIĆ: Ima takvih najava iz Carigrada. Postojeća Srpska pravoslavna crkva za vaseljensko pravoslavlje postoji od 1922, tj. od kada je od Carigrada dobila tomos o autokefaliji. Carigrad je proljetos najavio da će opozvati taj tomos.
U svakome tomosu se moraju navesti granice jurisdikcije crkve kojoj se tomos izdaje. U tomosu iz 1922. nabrojane su i eparhije na prostorima savremene Makedonije, koje su, do Balkanskih ratova (1912-13), pripadale Carigradskoj patrijaršiji, a koje Carigrad, samo po osnovu činjenice da su se te eparhije našle u novim granicama proširene Srbije tj. Jugoslavije (Kraljevine SHS), “amputira” od sebe i predaje u jurisdikciju novoformiranoj SPC.
E sad, Jugoslavije nema, a u tomosu iz 1922. ne piše da je SPC nad Makedonijom dobila vlast vo vjeki vjekova. Makedonija je nezavisna država. Decenijama Srbi ne mogu da riješe crkvenu situaciju u Makedoniji. Dok su imali prilike da nešto tamo urade, bavili su se nesoteriološkim misionarenjem. Ama, nijesu od Makedonaca napravili Srbe. I na scenu će, kada se okonča postupak autokefalije za Ukrajinu, stupiti Carigrad, koji će poništiti svoj tomos iz 1922. godine. Makedonija će, uz izvjesne ustupke oko naziva, dobiti priznanje autokefalne Crkve.
Što se nas tiče, važno je da se taj tomos poništi, jer Carigrad u njemu priznaje, tj. uzima k znanju “ujedinjenje” autokefalne Crnogorske crkve sa Crkvom Srbije. Napominjem, dakle, bilo je to takozvano ujedinjenje. Potpuno necrkvena, divlja rabota. Pogledajte to RIJEŠENJE Sv. Sinoda Crnogorske crkve od 16. decembra 1918. o “ujedinjenju”, Amfilohije ga je objavio – niti jedna kanonsko-crkvena norma u tome aktu nije navedena. Na osnovu čega se “ujedinjuje” autokefalna Crkva Crne Gore? Na osnovu, piše u RIJEŠENJU, tzv. Podgoričke skupštine, dakle odluke laika na jednome necrkvenome skupu sa kojega se, nota bene, prvi put u istoriji pravoslavne Crne Gore javno propagira ateizam i bogoborstvo – spaljivanjem svetitelja!
Ali, ne krivimo sasvim Carigrad što je ćutke prešao preko nekanonske arondacije autokefalne Crnogorske crkve od strane Srba, iako je Carigrad dobio protestno pismo crnogorske kraljevske vlade u egzilu da Crna Gora to nikada neće priznati. Čak i da zanemarimo da su Srbi kupili tu autokefaliju za 1,5 miliona franaka u zlatu, realno, što je 1922. o prilikama u Crnoj Gori i ovdašnjem razapinjanju Crkve Hristove uistinu Carigrad mogao znati?
ANALITIKA: Može li se reći da je princip iz 1922. da se crkvene granice upodobljavaju državnim, sada na sceni?
JOVANOVIĆ: Da, može se tako reći. S tim da se ne radi se ni o kakvoj novotariji Carigrada. Taj princip utvrđen je kanonskim pravom prije više od milenijuma. Amin!
ANALITIKA: Hoće li Carigradska patrijaršija sada kada je Ukrajinska crkva dobila tomos ići sa poštovanjem ovog principa i prema Crnoj Gori?
JOVANOVIĆ: Carigrad hoće. Ali, da li će do razmatranja toga uopšte doći, to zavisi od Crne Gore, a ne od Carigrada. Molim, obratite pažnju na genezu i razvoj situacije u Ukrajini. Izvještavao sam o tome našu javnost. Carigrad se potrudio da do perfektnosti poštuje kanonsku proceduru. I zašto bi onda Crna Gora za Carigrad, kada dođe vrijeme, bila izuzetak u pogledu darovanja tomosa o autokefaliji?
U odlukama Sinoda Carigrada od 11. oktobra o.g. se utvrđuju kanonske anomalije koje su Rusi napravili u Ukrajini od davne 1686. godine. To je veoma važno, jer živi u lažnoj nadi svako ko vjeruje da se, kad-tad, Carigrad neće pobrinuti da ispravi nepravdu iz 1918. prema Svetoj i Apostolskoj Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi – Autokefalnoj Mitropoliji Crnogorskoj koju je Carigrad još 1855. unio, kao takvu (autokefalnu), u svoj nomokanon (krmčiju).
Uostalom, patrijarh Vartolomej je nedavno kazao, parafraziram, da će autokefalije dodjeljivati i svuda đe to bude potrebno. Drugim riječima, popis autokefalija je otvoren. I ako Crna Gora želi autokefaliju – i ako za to prvo stvori unutrašnje prilike – Carigrad će autokefaliju Crnogorskoj crkvi i priznati. Nikakva SPC to ne može spriječiti, naprotiv, mnogi iz SPC u Crnoj Gori će pristupiti autokefalnoj Crkvi.
ANALITIKA: Šta je stvarni razlog posjete patrijarha Jovana X Crnoj Gori?
JOVANOVIĆ: I ja se pitam. Htjeli su iz SPC da njega i Irineja ovđe prošetaju na finome jesenjem suncu? Dočekalo ih je ukupno sa policijom par stotina ljudi. Lično, bilo mi je žao što je Njegova Svetost Jovan X na takav jadan doček naišao. Niko od zvaničnika ga nije primio, možda zato da se sa njim ne ugura pred kamere i Irinej Gavrilović?
Njegova Svetost Jovan X etnički je Arapin. Kladim se da ne zna koliko je autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva, skupa sa Ruskom, onomad uradila da Antiohijska patrijaršija, uprkos protivljenju Carigrada, konačno za predstojatelja izabere Arapina, a ne kao dotad Grka.
Ruski istoričar M. I. Jakušev u Arhivu vanjske politike Ruske Imperije pronašao je dokumente koji osvjetljavaju odnos Crnogorske prema Antiohijskoj crkvi. Objavio sam u nekoj od mojih knjiga te podatke. Nakon, Ruske i Rumunske, autokefalna Crnogorska crkva je 1901. priznala obnovljenu autokefaliju Antiohijske patrijaršije sa predstojateljem Arpinom, patrijarhom Meletijem II, a 1906. sa patrijarhom Grigorijem II Hadadom.
Tu podršku koju je, njegovoj Crkvi i njemu lično, pružila autokefalna Crnogorska crkva, patrijarh Grigorije II nije zaboravio. Kada je Nikola I proglašen za kralja Crne Gore, Grigorije je 15. avgusta 1910. iz Damaska poslao čestitku: “Sasvim je dakle pravedno da danas naše duše veličaju Gospodara a naši duhovi da se raduju u Gospodu, koji je naš Spasitelj, i zato Antiohijska crkva uzimlje udjela u velikoj radosti svoje sestre SVETE CRNOGORSKE CRKVE”, etc. Je li Amfilohije, sve da o tome išta zna, to ispričao Jovanu X. Ne vjerujem. Sam sebe i SPC bi demaskirao kao uzurpatore trona drevne mitropolitske autokefalne katedre na Cetinju.
Ivan KERN
SPC ne priznaje novoproglašenu „Autokefalnu crkvu Ukrajine”
Jelena Čalija
Srpska pravoslavna crkva ne priznaje „Autokefalnu crkvu Ukrajine”, ni takozvani kijevski Sabor ujedinjenja, čije odluke smatra nekanonskim i neobavezujućim, kao ni „raskolničku jerarhiju i sveštenstvo”.
U stvari, kao što se i navodi na početku dokumenta poslatog svim pravoslavnim pomesnim crkvama, SPC smatra nekanonskim upad vaseljenskog patrijarha Vartolomeja na teritoriju Ruske pravoslavne crkve i njegove odluke koje su usledile u vezi sa Ukrajinom. Od jednostrane „rehabilitacije” raskolnika, podrške sazivanju sabora na kojem je izabran poglavar nove ukrajinske crkve i davanja Tomosa o autokefalnosti 6. januara. U pismu se objašnjava da se Kijevska mitropolija čak ni u najmanjoj meri ne može identifikovati sa sadašnjom Ukrajinom i da je ona pod jurisdikcijom Moskovske patrijaršije od 1686. godine, što potvrđuju brojna dokumenta, uključujući i ona Vaseljenske patrijaršije, kao i lične izjave samog patrijarha Vartolomeja do aprila 2018. godine. Zbog toga, intervenciju prvog među jednakima SPC smatra očiglednim nekanonskim upadom na teritoriju Ruske crkve, a „Crkvu Ukrajine” veštačkom konfederacijom ukrajinskih raskolničkih struktura, koje su, kako se navodi, već u međusobnom sukobu. Za SPC u Ukrajini, precizira se u dokumentu, postoji samo jedna crkva: Ukrajinska pravoslavna crkva, na čijem je čelu mitropolit Onufrije. Ona je, inače, pod okriljem Moskovske patrijaršije. Konačno, srpska crkva preporučiće svojim arhijerejima, kao i sveštenstvu, da se uzdrže od liturgijskog i kanonskog opštenja, ne samo sa „gospodinom Epifanijem”, koji je izabran za poglavara ove nove crkve, već i sa svima onima koji sa njim saslužuju i koji su u zajedništvu sa njim.
Takav stav srpske crkve je očekivan, s obzirom na to da je i najviše crkveno telo, Sveti arhijerejski sabor, na vanrednom, novembarskom zasedanju zauzelo kritički stav prema tadašnjim odlukama vaseljenskog patrijarha Vartolomeja vezanim za Ukrajinu. Posle davanja Tomosa o autokefalnosti, SPC je ponovo iznela svoj stav. On je objavljen na zvaničnom sajtu Moskovske patrijaršije, a preneli su ga i brojni portali na ruskom, grčkom i engleskom jeziku. Međutim, stav srpske crkve još nije zvanično objavljen i na srpskom jeziku.
Pismo u kojem su izneti ovi stavovi upućeno je i vaseljenskom patrijarhu Vartolomeju, a kako prenosi sajt ortohodoxie.com srpski patrijarh Irinej u njemu je naveo da iz Vaseljenske patrijaršije nije odgovoreno na pisma i molbe SPC u vezi sa ukrajinskim pitanjem. A zatraženo je da se razmotre stavovi drugih pravoslavnih pomesnih crkava i eventualno sazivanje svepravoslavnog Sabora.
O tome da se o Ukrajini razgovara na sastanku poglavara svih pravoslavnih pomesnih crkava, svoj stav izneo je nedavno vaseljenski patrijarh Vartolomej, koji sabor uobičajeno i saziva, ali odgovarajući na takav zahtev iz Antiohijske patrijaršije. „Pošto su četiri pravoslavne crkve, sa crkvenog i bogoslovskog gledišta bezrazložno odbile da učestvuju u radu Sabora na Kritu 2016. godine, za šta nema izvinjenja, a Vaša drevna crkva je bila jedna od njih, Vaseljenska patrijaršija ima dobar razlog da ne pristane na takav sastanak na svepravoslavnom nivou koji neće biti od koristi, jer će voditi u takvu raspravu da se učesnici neće slagati jedni sa drugima”, navodi se u pismu.
Neučestvovanje ruske crkve na Saboru na Kritu, po mišljenju zvaničnika RPC, poput mitropolita volokolamskog Ilariona (Alfejeva), šefa Odeljenja za spoljne crkvene veze Moskovske patrijaršije, upravo je jedan od razloga zašto je vaseljenski patrijarh preduzeo ovakve korake u vezi sa Ukrajinom uprkos otvorenom protivljenju Moskovske patrijaršije.
Mnoge pravoslavne pomesne crkve razmatrale su proteklih dana „ukrajinsko pitanje”. Sveti sinod Ruske pravoslavne crkve saopštio je da se situacija naglo pogoršala, da je još više produbljen jaz među pravoslavcima u Ukrajini, kao i da se državne vlasti Ukrajine grubo mešaju u unutrašnji crkveni život. Mogućnost da se na svepravoslavnom nivou razmatra situacija u Ukrajini predložili su i Sveti sinod Rumunske pravoslavne crkve, ali i Albanska pravoslavna crkva.
Rumunska crkva tek će definisati svoj zvanični stav, ali sa zasedanja krajem februara saopšteno je da ukrajinsko crkveno jedinstvo još nije postignuto. Arhiepiskop Tirane i sve Albanije Anastasije naglasio je da „strah od očuvanja jedinstva pravoslavne crkve obavezuje da izrazimo svoju sumnju u validnost rukopoloženja koja je obavio bilo ko ko je raščinjen, izopšten i anatemisan”. Oglasile su se i druge takozvane jelinske crkve. Sinod Kiparske pravoslavne crkve tako smatra da, po sticanju državne nezavisnosti, svaki narod ima pravo da zatraži i crkvenu autokefaliju, kao i da se treba zapitati koliko su iskreni odnosi među crkvama kada se ne poštuje zajednička odluka o održavanju Sabora na Kritu i prekida evharistijsko opštenje. Opaske se, iako to nije navedeno, jasno odnose na Rusku pravoslavnu crkvu. Grčka crkva, za sada, nije zauzela zvanični stav o ovom pitanju. Prema medijskim izveštajima, Sinod grčke arhiepiskopije zasedao je 6. marta i razmatrao dodeljivanje autokefalije Ukrajini, ali nisu došli do zaključka, pa je to pitanje ostavljeno za širi arhijerejski sabor.
Beogradska „Politika”: Carigrad je tomos za SPC izdao 1922. godine, ne može neko sada to da oduzima
„Nesumnjivo je da se ‘ukrajinsko pitanje’ tiče cijeloga pravoslavnoga svijeta, ali se s posebnom pažnjom prati u Srpskoj pravoslavnoj crkvi. O tome svjedoči i nedavno pismo patrijarha Irineja carigradskom patrijarhu Vartolomeju”, piše beogradski provladin list „Politika”.
„Srpski patrijarh izrazio je bojazan za jedinstvo Pravoslavne crkve i uporedio situaciju u Ukrajini, sa onom u Makedoniji i Crnoj Gori, na čijim je teritorijama kanonski prisutna SPC”.
„U razgovoru za ‘Politiku’, i arhiepiskop Jovan (Vraniškovski), koji je na čelu Ohridske arhiepiskopije SPC, i protojerej-stavrofor dr Velibor Džomić, koordinator Pravnoga savjeta Mitropolije crnogorsko-primorske, pozivaju se na neke ranije odluke Vaseljenske patrijaršije, vezane neposredno za Crnu Goru i Makedoniju, koje daju za pravo SPC”.
Arhiepiskop Jovan kaže: „U slučaju Makedonije, Vaseljenska patrijaršija ustupila je jurisdikciju na teritorijama gdje se sad nalazi Ohridska arhiepiskopija Srpskoj crkvi tomosom koji je izdat 1922. godine. Ne može neko sada to da oduzima, jer bi to stvorilo mnogo velikih problema, a bilo bi i neprincipijelno”. Ističe „i da postoji kanon koji predviđa da, ako jedno stanje u Crkvi potraje duže od 30 godina, onda se ono ne mijenja, osim ako se dvije crkve – ona koja bi to stanje da mijenja i ona pod čijom se jurisdikcijom nalazi – ne saglase o tome”. Vraniškovski nije precizirao o kojem je kanonu riječ.
„To je odgovor i na ukrajinsko i na makedonsko pitanje. U Ukrajini to stanje traje duže od tri vijeka, u Makedoniji više decenija i toliko vremena su one jursdikciono područje Ruske, odnosno Srpske crkve. Mislim da je ovo što se dešava u Ukrajini samo pokušaj i nadam se da neće doći i do davanja autokefalnosti Crkvi u Ukrajini, jer bi to ozbiljno poremetilo odnose u čitavom pravoslavlju”, rekao je Vraniškovski.
Džomić je za „Politiku” kazao: „Ni u kojem slučaju pitanje autokefalnosti u Crnoj Gori niti može niti smije da dođe na dnevni red, niti ima bilo kakvoga kanonskoga osnova za tako nešto. Oči i uši takozvanih crnogorskih autokefalista ovih dana uprti su u Carigrad, istu onu crkvenu instituciju koja je njihovog ‘lidera’ Miraša Dedeića prije dvadesetak godina lišila čina, anatemisala i isključila iz Crkve. Sudeći po brojnim napisima u nekim ovdašnjim medijima, oni se nadaju nekakvome kanonskome priznanju takozvane Crnogorske pravoslavne crkve”.
Prema Džomiću, „slučaj takozvane Crnogorske crkve drastično je drugačiji u odnosu na crkveno pitanje u Makedoniji i Ukrajini. Nekadašnja jerarhija u Makedoniji i Ukrajini bila je do jednoga momenta kanonska, dok nije pala u raskol. A u Crnoj Gori takva jerarhija nikad nije ni postojala”.
„Postoji, doduše, jedna sličnost između Crne Gore, Makedonije i Ukrajine i crkvenog pitanja”, piše „Politika”. „Ogleda se u uticaju zemaljskih ideoloških grupacija koje žele da zarad svojih ideološko-partijskih i plemenskih interesa kreiraju crkveno uređenje prema svojim političkim, ideološkim potrebama i za svrhu nacionalnoga inženjeringa”, kaže Džomić.
List piše da je poglavar SPC iznio jasan stav o pitanju Ukrajinske crkve još dok je bio gost Moskovske patrijaršije krajem maja: „SPC potpuno podržava jedinstvo i cjelovitost Ruske crkve i odlučno osuđuje postupke unijata i raskolnika… Svako ko pomaže ukrajinskim raskolnicima neprijatelj je ne samo Ruskoj crkvi i ruskome narodu, nego i svim pravoslavnim slovenskim narodima i svemu pravoslavnom svijetu”.
Na ovakve i slične stavove, koji se sada čuju iz SPC, reagovao je svetosavski revniteljski portal „Borba za veru”. U uredničkome komentaru se veli:
„Ovih dana vidimo kako se poznati ekumenisti i fanarioti u SPC bore da dokažu naklonost prema Moskvi, a da osude patrijarha Vartolomeja zbog njegove nekanonske odluke u vezi sa Ukrajinom. Naravno, razlozi za ovo ponašanje nijesu revniteljski, nego praktični. Baš srpske ekumeniste briga za kanone, oni su ih davno ‘okačili mačku o rep’ (kovanica Atanasija Jevtića), ali kod Vartolomeja nema para, a kod Putina ima, i zato se dojučerašnji fanarioti ‘šaltuju’ u ‘Moskovite’. Treba još novčanih sredstava koja se nemilice troše oko hrama Svetoga Save i drugih projekata – gdje ima i preliva u razne nezajažljive džepove”.
U komentaru „Borbe za veru” se aludira i na Amfilohija Radovića, koji je, nota bene, 2016. oslikao sebe i Vartolomeja – svoga druga sa poslijediplomskih studija u Rimu – skupa sa nekim drugim arhijerejima, na fresci novosagrađene crkve u Baru.
„Vidimo sad i protu Velibora Džomića, pisca svih tužbi u progonu pravovjernih, koji je za anticrkveni ‘Blic’ dao izjavu kako se Carigrad ne smije miješati u pitanja Ukrajine, a njegov mitropolit, Vartolomejev drug iz mladosti [Amfilohije], slika carigradskoga poglavara… kao ‘svece’ Kritskoga sabora u crkvi u Baru, dok ruski, bugarski, gruzijski i antiohijski poglavari [koji su bojkotovali sabor na Kritu] stoje na obali i tužno glede kako Šojićeva ‘Bela lađa’ plovi bez njih”.
Kiril: Carigrad može opozvati tomos SPC iz 1922. i intervenisati u Crnoj Gori
antenam.net
Izvor: Politika (Priredio Vladimir Jovanović)
„Ukrajinski recept” može biti primjenjen na teritorije drugih pomjesnih pravoslavnih crkava, uključujući i Crnu Goru – kazao je Kiril Gundjajev, patriijarh Ruske pravoslavne crkve u intervjuuu za srpski list „Politika”.
„Ako se odbače sporedni detalji, ‘ukrajinski recept’ je veoma jednostavan: Carigradski Patrijarh je sebi dao pravo da od sada može da revidira bilo koji dokument i dogovor koje su izdali njegovi prethodnici ukoliko mu njihov sadržaj više ne odgovara”, tvrdi Kiril.
On se osvrnuo na nedavnu izjavu vaseljenskoga patrijarha Vartolomeja u pogledu Makedonije i Crne Gore da „Vaseljenska patrijaršija ne namjerava da izmijeni Ustav SPC, niti njene granice, ukoliko to ne prati sporazum i saradnja; nikada Vaseljenska patrijaršija nije prekoračila granice drugih crkava, SEM JEDINO UKOLIKO POSTOJI ODNOSNI ZAHTJEV I VEĆA CRKVENA POTREBA”.
Kiril tvrdi da „to što je patrijarh Vartolomej rekao o Makedoniji i Crnoj Gori uopšte ne garantuje da se ukrajinski scenario tamo neće ponoviti”.
„Makedonija i Crna Gora su sada nezavisne države”, veli Kiril, „a to znači da aktuelnost kanonskih granica Srpske pravoslavne crkve, prema tomosu iz 1922. Fanar može lako osporiti, kako se dogodilo sa pomenutim aktom iz 1686. godine. I nije slučajno to što je patrijarh Vartolomej napomenuo da ono što pripada Srbiji pripada njoj kanonski i eklisiološki – on namjerno nije govorio o Srpskoj crkvi, već o Srbiji kao državi, aludirajući time na njene savremene granice. Iako patrijarh Vartolomej govori da sada nema namjeru da mijenja granice SPC, on ujedno izjavljuje i da je Carigradska patrijaršija spremna da prekorači te granice ukoliko stigne odgovarajući zahtjev ili se pojavi nekakva ‘viša crkvena potreba’. Tu ‘višu crkvenu potrebu’ u Fanaru shvataju na svoj način. I u slučaju sa Ukrajinom, Carigrad se odlučio na upad onda kada se stekao određeni zbir političkih činilaca i kada su mu se ukrajinski političari i raskolnici obratili sa zahtjevima”.
„Da li bi iko od stanovnikâ Balkana, ruku na srce, mogao da garantuje da se, prije ili poslije, neki novi ili postojeći politički lider neće obratiti Fanaru sa zahtjevom za autokefalnošću?”, upitao se Kiril, očigledno aludirajući i na Crnu Goru.
„Štaviše, ne zaboravimo da takav zahtejv već postoji – od strane premijera Makedonije Zorana Zaeva. On je bio upućen još prošle godine, skoro istovremeno sa neslavnim zahtjevom predśednika Ukrajine Petra Porošenka. I Sinod Carigradske Patrijaršije ga je uzeo u razmatranje u maju [2018], o čemu je i objavio zvaničnu informaciju. Ali zašto bi Sinod Carigradske patrijaršije analizirao pitanje za koje očigledno nema osnova, kako je to nedavno izjavio patrijarh Vartolomej? Zar postojanje tomosa [za SPC] iz 1922. godine nije u ovom slučaju dovoljan osnov za odbijanje?”
"SEDAM NOŽEVA" KOJE JE MILOV REŽIM "ZARIO U LEĐA" SRBIJI I SRBIMA: Gospodar života i smrti iz Podgorice SVAĐA bratske narode
Srbija Danas/Blic
Namerno izazivanje tenzija i dodatno pogoršavanje već poljuljanih odnosa Crne Gore i Srbije - ukratko to je delovanje crnogorskog predsednika Mila Đukanovića.
Ono je oličeno i u njegovoj najnovijoj inicijativi stvori zakonski osnov da Srpskoj pravoslavnoj crkvi (SPC) može da oduzme imovinu u Crnoj Gori.
Da, njegovoj državi, jer Crna Gora, nažalost i prečesto tako izgleda, a oduzimanje imovine SPC sasvim sigurno nije prvi Đukanovićev potez protiv srpske manjine i pokušaj da pod plaštom "odbrane interesa Crne Gore" osnaži i zadrži čelnu poziciju, koju je "osvojio" još pre 28 godina i ukupno šest madata, što predsedničkih, što premijerskih.
Još pre koju godinu, ugledni list "The Independent" crnogorskog lidera rangirao je na dvadeseto mesto najbogatijih predsednika sveta. Procenjeno je da je "težak" deset miliona funti: "Misteriozno bogat, poriče navode da je upleten u posao unosnog krijumčarenja duvana", navodi list.
Milo je uradio nešto što priželjkuju Tači i Haradinaj, a ne zna istinu još iz vremena kraljevine Crne Gore
Međutim, od Đukanovićevih motiva problematičniji je samo njegov metod: konstantni pokušaji da zavadi Srbe i Crnogorce, još od predreferendumskog vremena, udarajući i jedne i druge gde su najtanji i u ono što sa najvećim žarom brane - nacionalni identitet. To što legitimitet crnogorskog identiteta niko i ne osporava, Đukanovića ne sprečava da pokuša da minimizira sve što je srpsko u Crnoj Gori, počevši od toga kako se zove jezik koji uče deca u školi, preko ukidanja mogućnosti dvojnog državljanstva, što je najviše pogodilo crnogorske Srbe (koji bi se na taj način simbolično povezali s maticom, a i rešili gomilu praktičnih problema - mnogi među njima imaju imovinu u Srbiji, ili studiraju, ili rade), pa sve do oduzimanja prava da se manastiri Morača, Ostrog i na stotine crkava u Crnoj Gori zovu srpskim, odnosno imovinom SPC.
O svemu tome najslikovitije govore njegovi potezi.
1. Udar na SPC
Otimanje imovine Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori nije prvi Đukanović udar na ovu instituciju, ali bio bi završni. Želju da protera same sveštenike počeo je da sprovodi u delo krajem 2018, a već pola godine kasnije, ističe Predlog zakona o slobodi veroispovesti.
Naime, sporan Predlog zakona o slobodi veroispovesti ili uverenja i pravnom položaju verskih zajednica u Crnoj Gori predviđa da
"svi verski objekti koji su bili imovina države Crne Gore pre gubitka njene nezavisnosti i pripajanja Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. godine, a koji kasnije nisu na odgovarajući pravni način prešli u svojinu neke verske zajednice, biće prepoznati kao državna imovina".
Ova tehnika do srži podseća na onu koju su primenjivali komunisti nakon Drugog svetskog rata, ali nimalo ne čudi što je Đukanović primenjuje decenijama kasnije, jer je predsednik Crne Gore zarad opstanka na vlasti prošao je kroz sve faze političkog delovanja, a upravo je komunizam i bio njegova polazna tačka. Komunistički omladinac pod Slobodanom Miloševićem postaje srpski nacionalicta (kao, uostalom, i mnogi drugi), zatim liberalni demokrata i ljuti protivnik režima istog tog Miloševića i na kraju, veliki Crnogorac. Iz njegovog savremenog delovanja jasno se vidi da Đukanović zastupa stav da se Crnogorac najpre definiše u odnosu na činjenicu da - nije Srbin..
- Sam Đukanović je bio najveći protivnik obnove autokefalne Crnogorske crkve, koju su pomogli početkom 90-tih crnogorski intelektualci, crnogorske kulturne organizacije, Liberalni savez i SDP kao suverenističke, antiratne i prozapadne snage. Đukanović se sada stavlja u poziciju njenog patrona, nakon sto je prvo faktički prisvojio ostvarujući kontrolu nad njenim poglavarom - komentarisao je prethodnih dana Nedeljko Rudović, nezavisni poslanik u crnogorskom parlamentu.
2. Maternji, a ne srpski jezik, nova slova i novi pisci u lektiri
O odnosu aktuelnog režima u Crnoj Gori prema Srbiji i Srbima, možda najrečitije govori upravo odnos prema onim ljudima koji se izjašnjavaju kao Srbi u Crnoj Gori. Ujedno to je i suština čitavog problema koji proizvodi nastojanje režima u Podgorici da se, po svaku cenu, ogradi od Srbije. Drastični potezi se polome upravo na leđima tih ljudi.
Najdrastičniji primer koji ovo potvrđuje jeste proterivanje srpskog jezika iz upotrebe i postojanja u Crnoj Gori. Krenulo je to uvođenjem novih slova u azbuku, a kulminiralo nizom izmena u lektiri u Crnoj Gori iz koje su, u novembru protekle godine "izbacili" čuvenog Aleksu Šantića, Desanku Maksimović, Jovana Jovanovića Zmaja, Branka Radičevića... Na njihovo mesto došli su Sunčana Škrinjarić, Kemal Coco, Šimo Ešić, Hasnija Muratagić-Tuna, Nazmi Rahmani, Zuvdija Hodžić.
To nije velika novina, jer Crna Gora u oblasti prosvete godinama unazad potiskuje srpski jezik. Tako je svojevremeno došlo do izbacivanja srpskog jezika uz najpre Ustava, a zatim i do njegovog proterivanja iz škola, pa ubacivanja u pismo novih glasova.
3. Onemogućavanje dvojnog državljanstva
Drugi veliki problem sa kojim se suočavaju Srbi u Crnoj Gori je onemogućavanje dvojnog državljanstva, a na osnovu zakona iz 2008. Kao razlog za donošenje restriktivnog zakona, koji nije tipičan za zemlje regiona, pa ni većinu zemalja EU, u tumačenjima po pravilu su se pominjale tri stvari - zaštita crnogorskog identiteta, antisrpska politika i ostanak pojednih političkih partija na vlasti tako što crnogorski Srbi ne mogu da glasaju na izborima.
Nekim srpskim intelektualcima je zabranjen je ulaz u Crnu Goru. Među njima su istoričar Aleksandar Raković, akademik Matija Bećković, istoričar Čedomir Antić i profesor Pravnog fakulteta iz Kosovske Mitrovice, Dejan Mirović.
- Zabrana ulaska uvedena je da bi nam se onemogućilo da govorimo na akademijama povodom 100 godina ujedinjenja Srbije i Crne Gore, odnosno srpskog ujedinjenja 1918. godine - kazao je Raković tada, u oktobru 2018. godine, što nas dovodi do sledeće stavke.
4. Ukidanje odluka Podgoričke skupštine
Još jedan šamar "pao" je u novembru, kada je Đukanović povukao prvi potez koji je kulminirao ukidanjem odluke Podgoričke skupštine iz 1918. godine odnosno odluke o ujedinjenju Srbije i Crne Gore. U crnogorskom parlamentu, krajem novembra, time je praktično kapitalizovana Đukanovićeva izjava iz Pariza da je Crna Gora "tragično anektirana pre 100 godina od Srbije", koja ju je, kako je rekao, "uvukla u Prvi svetski rat".
Mada nije čudno da njegove izjave, koje su neretko i maliciozne, u svojoj konačnici imaju samo jedan cilj - udaljavanje, podele i zavadu dva naroda - srpskog i crnogorskog, ova izjava je više od toga. Ona je neskriveni pokušaj da se falsifikuje istorija i da se na "leđima" tog pokušaja ojačaju temelji njegovog projekta "lične države", kojoj je, ako je suditi po javno izrečenim stavovima, sve prihvatljivo osim prijateljskog odnosa sa Srbima, koji čine i značajan deo stanovništa te države.
5. Vojni ataše iz Crne Gore na proslavi Oluje
Još jedna stvar koja je Srbe veoma zabolela, bilo je prisustvo vojnog atašea Ivana Mašulovića na proslavi akcije "Oluja" u kojoj je proterano 250.000 Srba i ubijano najmanje 2.500. Od ovog poteza, o kome je čitava dva dana vlast u Podgorici ćutala, neprimerenije je jedino bilo objašnjenje pristiglo sa adrese crnogorskog Ministarstva odbrane u kome se Mašulovićevo stajanje pored zastave sa natpisom "Za dom spremni" naziva - "bezazleni civilizacijski čin".
Svojim prisustvom, crnogorska vlast je praktično dala legitimitet "Oluji". Zvanična Podgorica je ovim činom zanemarila ne samo stradanje ljudi u "Oluji", već i činjenicu da se u Crnoj Gori, prema poslednjem popisu stanovništva, 28,73 odsto građana izjašnjavaju kao Srbi. Pa nije nerazumno ni zapitati se kakvu je poruku njima poslala vlast Mila Đukanovića.
Želja crnogorskih vlasti da se "opere" od istorije, zasigurno se zasniva na želji da u budućnost koju su za sebe odabrali, zagaze sigurnim korakom. A odbrali su kosovske partnere.
6. Priština - iskreni prijatelj Crne Gore
Odluka crnogorskog parlamenta da pošalje u julu minule godine dva štabna oficira u misiju Kfor-a na Kosovu izazvala je, očekivano, buru u srpskoj javnosti, ali i prepucavanja na relaciji Beograd-Podgorica. Ko je koga o tome trebalo da pita, da li je je Kosovo država ili nije, da li je Crna Gora izdala Srbiju samo su neka od pitanja koja su se otvorila na relaciji Beograd - Podgorica. Međutim, sve je eskaliralo tri meseca kasnije, kada je ministar odbrane Crne Gore, Predrag Bošković otišao u zvaničnu posetu Prištini.
Tu priliku je iskoristio da Kosovo nazove "iskrenim prijateljem" Crne Gore, ali i da Srbiji uputi poruku. Reakcije Srbije na slanje crnogorskih oficira na Kosovo nazvao emotivnim, a pitanje formiranja vojske Kosova, kojom je prekršen niz sporazuma i koju Beograd tretira kao pretnja po srpsko stanovništo na KiM, ocenio kao "unutrašnju stvar susedne zemlje".
Bošković je rekao da njegova zemlja ne želi da se umeša u "unutrašnje stvari Kosova", kada je reč o pitanju transformacje Kosovskih bezbednosnih snaga i promene ustava. S, druge strane, po svim pitanjima vezanim za Kosovo, Crna Gora čini se nije imala toliko uzdrške kada je reč o mešanju u unutrašnja pitanja Srbije.
Ovo nas dovodi do najveće i najopasnije Đukanovićeve floskule, koju koristi kad god može.
7. Đukanovićeva propaganda o "Velikoj Srbiji"
Njegova taktika, kada je reč o građenju razdora između dva naroda se, međutim, ne završava na unutrašenjm i međudržavnom planu. Đukanović, naime, minule godine nije propuštao da izvan okriva regiona širi propagandu o ideji "Velike Srbije" kao najvećoj pretnji na Balkanu koja i dalje opstaje.
Svaki njegov intervju za strane medije zasnivao se na toj premisi i Srbiji kao remetilačkom faktoru broj jedan. Tako je nakon izjave o tragičnoj aneksiji Crne Gore i guranju Crnogoraca u Prvi svetski rat, izgovorenoj u Parizu na dan obeležavanja 100. godina od primirja u Velikom ratu, Đukanović za ugledni francuski "Figaro" govorio o raznim problemima na Balkanu, od kojih većina na prvi pogled i zaista jesu realni. Problem je, međutim, što prema Đukanovićem viđenju, svi problemi Balkana isključivo potiču iz Beograda. Tako on smatra i da se ideja o "Velikoj Srbiji" ponovo uzdiže na horizontu i preti miru u regionu. Ovakva priča besmislena je na više nivoa, ne samo zato što su pristalice ideje "Velike Srbije", za koju je današnja Srbija već platila paprenu cenu, marginalne, već i zato što ako postoji problem od uzdizanja bilo kakvog velikog nacionalnog projekta na Balkanu, to čini se, izvesno nije srpski. Teritorijalne pretenzije dolaze sa sasvim drugo mesta i sa njima se, osim Srbije, suočava i Crna Gora i druge države u regionu, a reč je o projektu "Velike Albanije".
Види ги сите
- Food.com
- Food52
Старите скопјани сè уште со почит го изговараат името Шкаперда. Тоа се однесува на старото скопско семејство чиј капитал заработен од трговијата со градежни материјали се преточил во убавата куќа во центарот на градот, која сите едноставно ја нарекуваат Шкаперда.
За ова познато семејство ни зборуваше Домника Петковска, ќерката на Михајло Шкаперда, сопственикот на куќата. Од нејзините сеќавања се преточуваат настаните од пред многу години и се ткае приказната за Шкаперда.
Како што асоцира самото презиме, ова е семејство на Власи од Крушево, каде што неговите членови се населиле бегајќи од наездата на Турците. Никола и Домника (која исто така потекнува од познато семејство - Ничота) Шкаперда, како млада брачна двојка некаде во почетокот на минатиот век, со шесте деца дошле да живеат во Скопје. Никола бил печалбар во Света Гора, се занимавал со трговија на градежен материјал, а парите не биле пречка за семејството. Домника непосредно по доаѓањето во Скопје умрела млада. Грижата за двата сина и четирите ќерки ја презела една жена што слугувала од малечка кај Ничотовци и која успеала да ги изгледа и да ги порасне потомците на Шкаперда.
Реномирани трговци
За синовите Михајло и Јанко уште од мали било обезбедено школување во познати и скапи училишта. Михајло, откако ја завршил Романската гимназија во Битола, отишол на студии на Експортната академија (тогашен Економски факултет) во Букурешт, а Јанко се школувал во Франција. По завршувањето на студиите Михајло се вратил во Скопје, но наместо во татковиот дуќан за градежни материјали, се вработил како банкарски службеник. Дури по две-три години Никола почнал да ги упатува синовите во трговијата со градежни материјали, а по неговата смрт во 1924 година Михајло и Јанко самостојно почнале да тргуваат.
Реномето на дуќанот Шкаперда, градено години со ред, било еден од условите капиталот постојано да се зголемува. Складот со градежните материјали бил сместен на скопскиот плоштад, на околу 2.000 квадратни метри, а на седмиот колосек на старата железничка станица имало исто така склад за дрвени материјали што пристигнувале од Словенија и Босна, за веднаш да се транспортираат до купувачите. Нивна сопственост било и киното Аполо, кое подоцна било во состав на Народната банка.
Семејството Шкаперда во почетокот живеело во заедничка куќа во Пајко Маало. Постариот брат Михајло таму ја донел и својата невеста Аглаица Сапунџи, со која почнал да мечтае за сопствена куќа. Неостварена желба на Михајло му била архитектурата, бидејќи студиите по економија ги завршил по инсистирање на татко му, кој сакал синот да има сигурна работа. И така, неговите соништа за градење тој ги преточил во плановите за изградба на сопствена куќа.
Планот свадбен подарок
Планот на куќата бил свадбен подарок за младата брачна двојка Шкаперда од Симота-букурешки архитект и подоцна професор на Факултетот за архитектура, кој му бил другар на Михајло од студентските денови. Кога Михајло и Аглаица биле на свадбено патување во Букурешт, Симота им ветил дека ќе им изработи проект за една убава куќа како подарок за нивната свадба. Токму затоа куќата Шкаперда е во романско-бојарски стил, чија карактеристика е и кулата до куќата, која е урната по скопскиот земјотрес.
Со проектот пред себе Михајло Шкаперда во 1930 година почнал да ја гради куќата. Пари не се штеделе, исто како и љубовта што младиот сопственик ја вложил во своето дело. Немало никакви отстапки од објектот, туку сè било беспрекорно градено. Арматурата на сите надворешни ѕидови не дозволила во катастрофалниот земјотрес во 1963 година на куќата да се појави ниту една пукнатина.
Куќата има приземен кат и петсобен стан над него, во кој живеело семејството Шкаперда, а во потпокривот имало неколку соби за послугата. Во зима куќата се затоплувала со сопствено парно, што било вистинска реткост за индивидуалните градби во тоа време. Паркетот во секоја соба имал друга шарка, а сите детали на внатрешните и на надворешните ѕидови биле направени според германски мостри. Два ѕида, каде што била вдлабнатината за клавирот, биле насликани од прочуениот Мартиновски.
Мебелот бил специјално изработен во тогаш најпознатата белградска фирма Абонос. Според мерките на секоја соба бил и мебелот, од скапоцено дрво и штоф, кој уште го употребуваат денешните потомци на Шкаперда. Дворот на куќата, за кој се грижел градинар, бил со рондели, шадрван и разновидни дрвја и цвеќиња.
Конфискација
Михајло, Аглаица и Домника Шкаперда се вселиле во куќата во 1932 година. За деновите во ова велелепно здание Домника вели: „Не живеевме некој луксузен живот, туку сè беше домаќински. Имавме две жени што се грижеа за кујната и за чистотата во куќата, а мајка ми и татко ми живееја како и другите од богатите семејства, се собираа на чајник, одеа на балови во Офицерскиот дом, во ресторани. За моето образование се грижеше една млада Французинка, која ме учеше клавир и француски, но јас воопшто не се разликував од другите мои другарчиња.“
Така било сè до 1941 година, кога складот Шкаперда е одземен со целокупниот материјал, за воени цели. Но окупаторот не дозволил складот да не работи, туку преку Комесаријатот биле доставувани материјали и оттука распоредувани на купувачите. Војната го сторила своето и Михајло со жена си и ќерка си заминал во Крушево, каде што останал до ослободувањето. Таму Домника како гимназијалка била мобилизирана и станала учителка, а на крајот од војната таа и уште неколку врсници од положениот курс станале првите матуранти на Македонија.
По враќањето во Скопје, семејството Шкаперда повторно се населило во својата куќа. Но набргу во другите соби добиле и бесплатни кираџии. Сè до оној момент кога куќата била конфискувана, а тие добиле мал стан во истата улица. Михајло и Аглаица останале без приход, освен киријата што ја добивале од дуќанот – мираз на Аглаица Сапунџи, а долги години ги издржувал нивниот зет – Петковски.
Куќата Шкаперда оттогаш до денес менувала многу сопственици. Едно време била куќа за репрезентација, кога во неа престојувале сите значајни гости на Скопје, меѓу кои и Јосип Броз Тито, потоа беше редакција на Млад борец, па седиште на Комисијата за културни врски со странство... (а денес тука е Амбасадата на Италија).
И покрај сè, таа со убавината остана да сведочи за едно минато, за една љубов кон архитектурата и за немирните времиња што се сурова реалност на овие наши простори.
The Unrecognized Genius Of Nikola Tesla: How Far Ahead Was He?
A name that is placed next to Einstein, Maxwell, Faraday, Leibnitz, Ohm, Ampere and all the other legendary figures of science. But does he deserve to be there, or does he deserve to be on top of them all?
It was July 10, 1856 that he first saw the light of day at Smiljan (located in contemporary Serbia – modern day Croatia – which, at the time was part of the Austrian Empire) and through his life he has patented over 300 inventions.
Typically he is referred to as an inventor and an electrical/mechanical engineer who studied at Graz University and dropped out. It is curious that the person responsible for the basis of our modern science did not even finish his studies.
What is he responsible for? Let’s begin with alternate current (AC), high voltage transfers and high frequency power, without which we would still be using direct current and voltages up to 30 Volts. Then we go to induction motor, rotating magnetic fields, radio remote control devices and a project that he did not manage to finish, X-rays.Still doubt that he was a genius?
His thoughts and ideas made the other scientists of his era describe him as a “mad scientist”. And yet, people saw fit to name the unit of magnetic measurement after him. And yet, the Americans saw fit to offer him incentives to move to the U.S.A. and continue his work there. And yet, there were people that funded him with a lot of capital so that he would be able to complete his experiments and present his inventions. 300 of them. What a mad scientist!
But it is not his recognized work that is the scope of this article. It is his secret and unrecognized work that we will be discussing about. It isthose theories that were regarded as so extravagant that earned him the title and yet, nowadays, they may have been put into effect, and no one acknowledges that they are based on the notions of a mad scientist 100 plus years ago!
Discoveries, experiments and notes that were hidden from the general public and were implemented solely on governmental and military projects with results that could threaten the entire world! What are they? Let’s begin:
Earth’s resonant frequency
Earth’s resonant frequency
tesla-inventionsIt has been confirmed that all bodies have a resonant frequency.
What is this frequency?
The one at which a specific body oscillates with greater amplitude. It is the frequency that can result to its destruction. Tesla stated that Earth had such a frequency around 1900.
What would the result of such a frequency be on earth?
The same as in Tacoma Narrows Bridge in 1940. The oscillation was so great that the bridge completely collapsed.
Alleged application of Tesla’s Earth’s resonance notion?
According to some scientists (unverified and unproven accounts) in intentional earthquake creation through magnetic induction to the magma chamber.
Artificial lightning
Artificial lightning
In as far back as 1899, Tesla produced artificial lightning in Colorado Springs consisting of millions of volts and as long as 135 feet. The thunder of the released energy was heard 15 miles away and people at Cripple Creek, Colorado, observed sparks between their feet and the ground and from water taps when they touched them. Through his high frequency experiments he destroyed a power station generator.
Does this sound like an electrical weapon to you? Could there be one or more hidden somewhere and we will not find out until it is too late?
Wireless electric current
Wireless electric current
During his tenure at Colorado Springs, Tesla experimented onatmospheric electricity. He received funding from J. Pierpont Morgan to construct the Wardencluffe Tower for the purpose of achieving wireless communication. In 1903 he stipulated at letters to his sponsor that this tower would be capable, apart from transmitting wireless massages, to transmit wireless electrical power. The experiment was never completed as Morgan interrupted the funding.
When was such a possibility confirmed? With the creation of mobile phones in 1947. It was dubbed as dangerous for humans due to the immense electromagnetic fields that would be formed as a result of the voltage differential required for such a transmission. But still the idea was valid and he was granted a patent for it.
Dynamic gravitational theory
Dynamic gravitational theory
In 1931 he claimed to have developed a theory that would put an end to Einstein’s theory of relativity. No one else has ever directly disputed this theory. Yet Tesla did. He never managed to put this theory into practice as he died. It is believed that these notes were confiscated by the FBI through the Alien Property laws after his death in 1943, even though Tesla had been awarded the American citizenship.
Unproven and unverified scientific claims place an application of this theory to the ex-Soviet construction of the Cosmosphere (the Russian operational version of the Star Wars defensive system) which includes machinery that supposedly is able to fly and move around taking advantage solely of Earth’s gravitational forces without any assistance from propulsion engines. The science behind this program remains a closely guarded secret, and until it is revealed we will not know if it is true that it took advantage of Tesla’s dynamic gravitational theory.
When was the Cosmosphere put in place? 80 years later than Tesla’s theory.
Directed energy weapons
Directed energy weapons
nikola-teslaAfter studying a Van de Graaff generator,Tesla stipulated theories about a weapon that he called “teleforce”. The contemporary press called it a “death ray”. As per Tesla himself, this would be a particle beam weapon capable of firing against ground and air targets, sending concentrated beams of such energy that could bring down 10,000 aircraft at a distance of 200 miles.
In 1937 he claimed that he actually constructed and tested such a weapon. This was again not made possible because of his death and any notes or prototypes would have been confiscated by the FBI. A treatise of this weapon is located at the Nikola Tesla Museum in Belgrade.
In 1958 the U.S. Advanced Research Projects Agency worked on such a weapon. It later claimed that even though the weapon was possible, it could not be constructed because the power requirements would be beyond the power generation capabilities. That was in 1958. Are we sure that it is not possible now? Almost a century after Tesla said he created it?
How far his concepts in the future were, is clearly stipulated by Emile Girardeau who assisted in developing France’s first radar system. He said that he did know if Tesla was prophesying or dreaming, but if he was dreaming, he was dreaming correctly.
________________________
- ssr.org.rsPoslednjih godina, a zagrcnuto i agresivno ovih dana za nama, bučno se najavljuje i promoviše autokefalnost tzv. crnogorske pravoslavne crkve što uveliko zbunjuje manje obaviještenu javnost utoliko više jer se besramno falsifikuje istorijska istina. Da bismo pomogli ljudima da znaju o čemu je ovdje riječ, moramo početi sa fundamentima koji su nesporni kada se elaborira ova tema, a k...
- Kad bih svoj život mogao ponovo da proživim pokušao bih u sledećem da napravim više grešaka, ne bih se trudio da budem tako savršen, opustio bih se više. Bio bih gluplji nego što bejah, zaista, vrlo malo stvari bih ozbiljno shvatao. Bio bih manji čistunac. Više bih se izlagao opasnostima, više putovao, više sutona posmatrao, na više planina se popeo više reka preplivao. Išao bih na još više mesta ...
- Прво, цимет едноставно мора да сакате.Второ, насловот е толку провокативен (и секси) што нема да може му да одолеете на овој десерт и веднаш ќе сакате да го направите.Ги направив за два дена по два пати. Вториот пат ми излегоа многу помеки и повкусни од првиот. Сакав да видам по што лудуваат американците. За нив ова е некако врвот во десертите. А за мене врвот е еклер.
- Macedonian cheese pie |You will need:
- Bakina predjela
- Najbolji živi matematičar, Rus Grigorij Perelman, pronašao je sreću koja ne zavisi od novca. Odbio je zasluženu nagradu od milion dolara. Šta je to što on za te pare može da kupi, a da već nema u svojoj glavi?Živi asketskim životom, čita knjige i to ga čini beskrajno srećnim. Nezaposlen je. Živi u Sankt Peterburgu, u maminom stanu, od njene penzije. Grigorij potvrđuje nepisano pravilo prema ko...
- poezijasustine.rsШто сам бивао старији, све мање су ме испуњавала ситна задовољства која ми је живот пружао и све јасније сам схватао где треба тражити праве изворе радости и смисла. Научио сам да бити вољен не значи ништа а да је волети све, да је способност да осећамо оно што даје вредност и лепоту нашем постојању. Где год би се на земљи појавило оно што се може назвати срећом, било је сат...
- La cura tibetana a base di aglio è un’antica ricetta medicinale ideata dai monaci buddisti del Tibet e che sfrutta le molteplici proprietà dell’aglio.Questa terapia depurativa è molto efficace per trattare diverse malattie e per perdere peso in modo salutare. È inoltre semplice ed economica, e chiunque può prepararla.Benefici della cura....Questi sono i benefici più immediati della cura:Elimina i depositi di grasso che si accumulano nel corpoAiuta a diminuire il colesterolo “cattivo” (LDL) e ad aumentare il colesterolo buono (HDL)
- Znam ja nas… Mi smo oni čije su sve krave pocrkale ili su pred smrt. Jer kad je komšija uhvatio zlatnu ribicu, poželeo je baš to, kad već on nema kravu. I tako, komšija do komšije, želja po želja, ostaše štale prazne.Znam ja nas… Mi smo jedini demokratski narod koji ima vlast za koju niko nije glasao. Jedini narod koji piše peticije protiv najgledanijih programa. Dok traju reklame. Jedini koj...
- presstiz.rsNIJE FORA, DŽEJMS BOND JE SRBIN - Presstiž internet magazin...Autor: Tijana Kurćubić -13-17 minutes
- Лења пита која ће од вас направити вредницу: Месићете је целе јесениСастојци за коре:250 г масти
- Sastojci1/2 kg tankih kora za štrudlu2 kg jabuka
- Điakomo Risolati je italijanski neurofiziolog, koji je 1992. godine napravio revolucionarno otkiće o strukturi mozga. Tada su otkriveni neuroni "preslikači" ili ogledalo neuroni - jedinstvene ćelije mozga koje se aktiviraju kada pratimo akcije drugih ljudi.Ove ćelije, poput ogledala, automatski "odražavaju" ponašanje drugih ljudi u našim glavama i omogućavaju nam da osetimo ono što i drugi osećaju...
- „I kao ukleta, morala je da sluša ono što je prezirala, da gleda ono čega se gadila i da trpi ono što je mrzela.“ZLOSTAVLJANJE - predstava (2012.)Ivo Andrić je napisao pripovetku „Zlostavljanje“, koja je objavljena 1946. godine i koja opisuje brak Anice Marković i Andrije Zerekovića. Zbog veoma jasnog značenja koje naslov priče nosi, čitaoci odmah mogu da procene žele li ili ne da pročitaju knj...
- Crunchy and delicious potato snacks
- mrselfdevelopment.comBrad Szollose je jednom rekao:“Ako želite uspjeti u životu, počnite tako što ćete raditi suprotno od onoga što svi drugi rade.”Ako se želite istaknuti, potrebno je imati inovativan pristup jer ćete u protivnom biti kao i svi ostali.
- The Web Gallery of Art is a virtual museum and searchable database of European fine arts from 11th to 19th centuries. It was started in 1996 as a topical site of the Renaissance art, originated in the Italian city-states of the 14th century and spread to other countries in the 15th and 16th centuries. Intending to present Renaissance art as comprehensively as possible, the scope of the col...
- Sve je bilo skockano: Španci su se doselili u Banat, grad na Begeju Veliki Bečkerek promenio je ime pa se nazvao Nova Barselona... ali su se isprečili - komarci. Dokazi za ovo? Eno ih na mapama u zrenjaninskom Narodnom muzeju, ali da pođemo redom.Zgrada Narodnog pozorišta na mestu gde su Španci podigli magacin za žitoDinastija Habzburg, nama najpoznatija po carevanju Austrijskim carstvom, vl...
- 21 godina od raspada SFRJ * Da se zemlja nije raspala, danas bismo živeli u konfederativnoj Jugoslaviji, koja bi odavno bila članica EU i NATO * Bili bi daleko ispred Grčke, ali bez njenih dugova, a u pojedinim granama privrede u leđa bi nam gledale i razvijene zemlje poput, na primer, Austrije. I - danas bi slavili Dan Republike...Sa tim se slažu gotovo svi srpski ekonomski stručnjaci, a s...
............. o autokefalnosti
ssr.org.rs
Poslednjih godina, a zagrcnuto i agresivno ovih dana za nama, bučno se najavljuje i promoviše autokefalnost tzv. crnogorske pravoslavne crkve što uveliko zbunjuje manje obaviještenu javnost utoliko više jer se besramno falsifikuje istorijska istina. Da bismo pomogli ljudima da znaju o čemu je ovdje riječ, moramo početi sa fundamentima koji su nesporni kada se elaborira ova tema, a koje sam i ja kao dudgogodišnji član redakcije ”Srbobran”-a, beranskog lista za obnovu srpske kulture i tradicije, javno objavio kao svoje istraživanje na ovu temu u oktobru 2001. godine pod naslovom ”O autokefalnosti crkve”. Nije na odmet ponoviti ključne principe koje niko ne može derogirati pa ni politički misionari, ateisti i komunisti, koji jurijašu na sve srpsko kako bi pomogli novim kolonizatorima čije su ucijenjene sluge. Prvo pitanje, koje se ne može izbjeći, jeste: čime je motivisana dreka novopečenih crnogorskih autokefalista?, pitao sam se na početku svog gorepomenutog teksta i odgovorio jedin mogućom njihovom inspiracijom – nesumnjivo je da su pioni u igri zločinačke papske države koja nastavlja svoj prljavi rat protiv pravoslavlja. Vatikanska agresivna penetracija u Makedoniji, Pribaltiku, Ukrajini, Rusiji pa čak i u Grčkoj, očigledna je i ne treba ju posebno dokazivati. To je naravno sfera politike, a ne prava. A šta kaže crkveno pravo?
Svaka crkva koja traži autokefalni status može ga dobiti od Majke crkve, tj. od crkve u čijem je sastavu. Ako od nje ne dobije saglasnost, nijedna je pravoslavna crkva ne može priznati. Tipičan primjer je Makedonska pravoslavna crkva, koju osim Vatikana ne priznaje nijedna pravoslavna crkva, jer nije dobila od matične Srpske pravoslavne crkve saglasnost za autokefalnost.
Crnogorska mitropolija se nalazila u Srpskoj patrijaršiji u Peći, koju je turski sultan Mustafa III ukinuo 1766. godine. U razdoblju od 1766. do 1920. godine ona je živjela samostalno, ali priznanje – autokefalnost – nije dobila. Naime, pošto je prema kanonskom odnosno crkvenom pravu njena majka Srpska pravoslavna crkva bila nasilno ukinuta, ona je svoje priznanje odnosno autokefalnost mogla tražiti i dobiti samo od Vaseljenske patrijaršije u Carigradu (Istanbulu). Međutim, crnogorska crkva nije to nikada zatražila pa ni dobila tomos (povelju), kojom bi joj Vaseljenska patrijaršija priznala autokefalnost. Srpska pravoslavna crkva je, na području tadašnje Srbije, 1789. godine tražila i dobila tomos o autokefalnosti. Crnogorska mitropilija ga nije tražila, kao uostalom ni Karlovačka mitropolija, pa se stoga ne mogu smatrati autokefalnim sa stanovišta crkvenog prava.Zašto u to vrijeme nije tražena autokefalnost crnogorske crkve sasvim je jasno: za razliku od današnjih ucijenjenih separatista, ni Crnogorska mitropolija ni vladarska dinastija Petrović Njegoš nije služila tuđim interesima, nego joj je živorodni cilj bio obnova srpske države i Srpske pravoslavne crkve sa sjedištem u Peći. Cetinjska mitropolija je bila jedina eparhija u okviru ukinute Pećke patrijaršije koja je sačuvala svoju slobodu i ostala nepotčinjena ni prema Carigradu ni prema Moskvi, pa se se njeni mitropoliti osjećali kao pravi nasljednici srpskog patrijarha, noseći titulu egzarha (čuvara, nadzornika) Svetog Trona Pećke patrijaršije, u periodu 1766-1920. godine.
Zato je neopojano smiješno da danas bilo koja svjetovna vlast ”zacrta u svojoj agendi” proglašenje autokefalnosti jedne crkve, jer ona to može dobiti samo u kanonskoj proceduri odnosno poštovanjem crkvenog prava po kome tako nešto može učiniti samo Majka crkva, u čijem okrilju ona postoji i od koje zatraži i dobije saglasnost. Izvan toga, nikad i niko joj to ne može ”oposliti”. Aktuelni crnogorski separatisti i njihovi istoričari, upregnuti u kolo istorijskog falsifikovanja crnogorske istorije, pozivaju se na član 1 Ustava Svetog Sinoda Crnogorske mitropolije iz 1903. godine i člana 40 Ustava Knjaževine Crne Gore iz 1905. godine, gdje se naša Mitropolija naziva ”autokefalnom”, ali neće da saopšte javnosti istinu da ju je tako nazvao svojom voljom knjaz samodržac Nikola I, dakle svjetovna vlast, a da status autokefalnosti nije stekla kanonskim putem odnosno odlukom Vaseljenske patrijaršije u Carigradu! Obnovom Srpske patrijaršije 1920. godine i povratkom Crnogorske mitropolije svojoj matici Srpskoj pravoslavnoj crkvi, važnu istorijsku ulogu imao je Mitrofan Ban, za koga dežurni falsifikatori montenegrinskog režima takođe lažno svjedoče da je bio ”autokefalni mitropolit”, iako je on bio apsolutno nošen idealima ujedinjenog Srpstva i ponovne obnove SPC i srpskog patrijarha!
Dakle, da bi jednoj crkvi bila priznata autokefalnost, ona mora da ispuni nekoliko nezaobilaznih uslova:
– da traži priznanje autokefalnosti (da dobije tomos od Majke crkve u čijem se okrilju nalazi),
– da hirotoniju svojih crkvenih poglavara vrši na svojoj (a ne na stranoj teritoriji!),
– da mora imati najmanje tri episkopa (što Crna Gora nije nikad imala!),
– da ima dovoljno svog sveštenstva i monaštva za normalno funkcionisanje Crkve (da posjeduje bogosloviju i teološki fakultet),
– i da ispuni još podosta dodatnih kriterijuma da bi se kvalifikovala za mogućnost da zatraži priznanje autokefalnosti, koje ćemo ovom prilikom izostaviti.
Još jednom, današnji falsifikatori istorije ne pišu da je Crnogorska mitropolija u stvari preimenovana svetosavska Zetska mitropolija (uzdignuta na rang mitropolije 1346. godine kada je srpska arhiepiskopija uzdignuta na rang patrijaršije, te da Crnogorska mitropolija nije nikakava ”Crnogorska autokefalna crkva” koja im je tek tako zatrebala odjednom iz istih pobuda koje su se prije Drugog svjetskog rata osmislili Sekula Drljević i Savić Marković Štedimlija, osnivajući crnogorski separatistički pokret i aktivno učestvujući protiv Srba u okviru NDH. Sveti Vasilije, a ne građanin Ostroški postoji čitav vijek prije nego je Crna Gora postala država, čak i da uzmemo da računamo od 1796. (bitke na Krusima) ili 1858. (bitke na Grahovcu) a ne od Berlinskog kongresa 1878. godine! Utvrđivanjem ko je gradio crkvene hramove po Crnoj Gori partijska komisija DPS mora doći do podataka da su ih sve podigli srpski velikaši, a da su ih Turci porobili u jednom (dužem) periodu istorije i kako će to danas uspjeti legalno konfiskovati u korist države kada nema objekta koji je ona držala za svoje, jer je po svakom demokratskom zakonodavstvu – crkva odvojena od države? Karl Šmit takvo normiranje naziva ”primitivnim pravom” a Crna Gora je ”kandidat za ulazak u Evropsku uniju”, ubjeđuju nas, pa baštini pozitivne tekovine međunarodnog javnog prava – poštujući kanonsko odnosno crkveno pravo.
Piše Goran Kiković, srpski istoričar iz Crne Gore
Forum za bezbednost i demokratiju
Milan Jovanović
Podgorica izmedju Carigrada i Beograda
VLADIMIR JOVANOVIĆ, publicista i verski analitičar i jedan od najboljih poznavalaca verskih prilika u regionu, jasno i argumntovano o situaciji u Crnoj Gori nakon proglašenja i odvajanja ukrajinske pravoslavne crkve od Moskve i Rusije razgovarao je sa IVANOM KERNOM za Crnogorski portal ANALITIKA koji je objavljen 17. oktobra 2018. pod originalnim naslovom ''Carigrad će dati tomos o autokefaliji CPC, ali to sad zavisi od države Crne Gore ''
Vladimir Jovanović
"Carigrad hoće. Ali, da li će do razmatranja toga uopšte doći, to zavisi od Crne Gore, a ne od Carigrada. Molim, obratite pažnju na genezu i razvoj situacije u Ukrajini. Izvještavao sam o tome našu javnost. Carigrad se potrudio da do perfektnosti poštuje kanonsku proceduru. I zašto bi onda Crna Gora za Carigrad, kada dođe vrijeme, bila izuzetak u pogledu darovanja tomosa o autokefaliji. Dobijanje od Carigrada tomosa o autokefaliji – to je u prvome redu prerogativ i posao države, a ne Crkve koja traži tomos", rekao je Jovanović u intervjuu za Portal Analitika.
Prema njegovim riječima, tomosi o autokefaliji se u ovome formatu za koji mi znamo pojavljuju tek od 1850, kada je takav tomos Carigrad darovao Grčkoj crkvi.
"Na primjer, gramata Carigrada s kraja 16. vijeka kojom priznaje status Patrijaršije u Moskvi uopšte ne pominje autokefaliju. Postoji bajka o tomosu za autokefaliju koji je Sveti Sava Srpski dobio onomad u Nikeji. Je li ko taj tomos video? Niko nikad", objasnio je komentarišući posljednje događaje vezane za pravoslavnu crkvu Jovanović, dodajući da se stvari sada mijenjaju.
"SPC nema samo centralu u Beogradu, nego i u Moskvi, odakle je 2016. planiran državni prevrat u Podgorici. I s tim u vezi, ne bih tvrdio da sada nema strateških promjena u planovima naše vlasti. I kada i ako dođe do njihove realizacije, ne bih se kladio da će SPC zadržati sadašnje pozicije u Crnoj Gori. Ova vlast, ako nešto želi, to i dobije", naveo je Jovanović, govoreći o tome koliko je danas realna mogućnost da Crnogorska crkva dobije tomos nakon što je Ukrajinska crkva dobila tomos.
ANALITIKA: Nakon što je Ukrajinska crkva dobila tomos, koliko je realna mogućnost da Crnogorska crkva dobije tomos?
JOVANOVIĆ: Da li ste čuli da je neko konkretno saopštio neku kanonsku normu koji bi bi prepreka obnovi vaseljenski priznate autokefalije Crkve Crne Gore? Da neko kaže: taj i taj kanon, izvolite, pročitajte, vidite, ne može Crnogorska pravoslavna crkva imatu autokefaliju. Ja za takav kanon ne znam.
Za razliku od Crne Gore, Ukrajina nije u prošlosti imala svoju autokefalnu Crkvu, ali sada je dobija. Na istome putu je i Makedonska crkva, iako i ona, poput Ukrajine, nikada nije imala priznatu autokefaliju
Dobijanje od Carigrada tomosa o autokefaliji – to je u prvome redu prerogativ i posao države, a ne Crkve koja traži tomos. To govorim na osnovu istorijskih činjenica o postupku dobijanja tomosa i uvida u sadržaje izdatih tomosa: Grčke, Rumunske, Srpske, Poljske, Albanske, Bugarske crkve…
Inače, tomosi o autokefaliji se u ovome formatu za koji mi znamo pojavljuju tek od 1850, kada je takav tomos Carigrad darovao Grčkoj crkvi. Na primjer, gramata Carigrada s kraja 16. vijeka kojom priznaje status Patrijaršije u Moskovi uopšte ne pominje autokefaliju. Postoji bajka o tomosu za autokefaliju koji je Sveti Sava Srpski dobio onomad u Nikeji. Je li ko taj tomos video? Niko nikad.
Potpuna izmišljotina, dakle, hronološki prva u nizu kojim smo kontaminirani. “800 godina Crnogorsko-primorske mitropolije u Crnoj Gori”?! Nikakva Crnogorsko-primorska mitropolija prije 1931. u Crnoj Gori nije postojala,. Ako iz SPC misle na eparhiju koja je za vrijeme Nemanjića osnovana u Crnoj Gori, ona je sredinom 15. vijeka otpala od Pravoslavlja – njeni arhijereji, sa katedrom u Prečistoj Krajinskoj, stupili su u uniju sa Rimokatoličkom ckvom. Nikakva sukcesija sa tom jeretičkom “svetosavskom” eparhijom se, ne daj Bože, ne pominje u tekstu osnivačke povelje autokefalne Mitropolije na Cetinju od 4. januara 1485. godine, etc.
Dakle, pogledajmo: Gruzijska crkva je autokefalna još od 486. godine, kao što je i Crnogorska crkva autokefalna od 1485. godine. Međutim, ni jedna ni druga nijesu imale tomose. Za njihovo izdavanje nije bilo nikakve potrebe. Službeno je, od Carigrada, Gruzinima izdat tomos tek 1990. godine, kada se Gruzija izdvojila iz SSSR-a. I Crnogorska crkva će dobiti takav tomos. To ne znači da tokom stoljeća ove dvije crkve nijesu bile autokefalne, nego je to samo vaseljenski akt administrativnoga priznanja u novim uslovima.
Ali, što trenutno imamo u Crnoj Gori? Vlast je ovđe srasla sa Srpskom pravoslavnom crkvom. To je ominozna storija o preživjelim krhotinama Jugoslavije, o simbiozi bivših komunista i svetosavaca. Jeste da se povremeno nadvikuju, fino to gruva za medijske naslove, ama, održavao se od 1945. status kvo, trgovalo se ispod stola. Amfilohije je koalicioni, ratni, tranzicioni i poslovni partner vlasti već tri decenije. Ako ne i duže. Amfilohije je sam izjavio da je još 1960-ih pasoš dobio uz pomoć “rođaka iz Udbe”. Može li se eksplicitnije priznati davno porijeklo izvjesnih relacija?
I sad, istina, vlast ovdašnja više ne proganja, kao 1990-ih, obnovljenu Crnogorsku crkvu. Desilo se nešto još gore: pronašla je vlast načina da je potpuno marginalizuje. Opet to ide u korist SPC, koju su mislili na taj način da odobrovolje ili ucijene, kako kad.
Ali, stvari se mijenjaju. SPC nema samo centralu u Beogradu, nego i u Moskvi, odakle je 2016. planiran državni prevrat u Podgorici. I s tim u vezi, ne bih tvrdio da sada nema strateških promjena u planovima naše vlasti. I kada i ako dođe do njihove realizacije, ne bih se kladio da će SPC zadržati sadašnje pozicije u Crnoj Gori. Ova vlast, ako nešto želi, to i dobije.
ANALITIKA: Da li se najavljuje i da će Beogradska patrijaršija biti lišena jurisdikcije temeljene na okupacijama srpske vojske od prije stotinu godina?
JOVANOVIĆ: Ima takvih najava iz Carigrada. Postojeća Srpska pravoslavna crkva za vaseljensko pravoslavlje postoji od 1922, tj. od kada je od Carigrada dobila tomos o autokefaliji. Carigrad je proljetos najavio da će opozvati taj tomos.
U svakome tomosu se moraju navesti granice jurisdikcije crkve kojoj se tomos izdaje. U tomosu iz 1922. nabrojane su i eparhije na prostorima savremene Makedonije, koje su, do Balkanskih ratova (1912-13), pripadale Carigradskoj patrijaršiji, a koje Carigrad, samo po osnovu činjenice da su se te eparhije našle u novim granicama proširene Srbije tj. Jugoslavije (Kraljevine SHS), “amputira” od sebe i predaje u jurisdikciju novoformiranoj SPC.
E sad, Jugoslavije nema, a u tomosu iz 1922. ne piše da je SPC nad Makedonijom dobila vlast vo vjeki vjekova. Makedonija je nezavisna država. Decenijama Srbi ne mogu da riješe crkvenu situaciju u Makedoniji. Dok su imali prilike da nešto tamo urade, bavili su se nesoteriološkim misionarenjem. Ama, nijesu od Makedonaca napravili Srbe. I na scenu će, kada se okonča postupak autokefalije za Ukrajinu, stupiti Carigrad, koji će poništiti svoj tomos iz 1922. godine. Makedonija će, uz izvjesne ustupke oko naziva, dobiti priznanje autokefalne Crkve.
Što se nas tiče, važno je da se taj tomos poništi, jer Carigrad u njemu priznaje, tj. uzima k znanju “ujedinjenje” autokefalne Crnogorske crkve sa Crkvom Srbije. Napominjem, dakle, bilo je to takozvano ujedinjenje. Potpuno necrkvena, divlja rabota. Pogledajte to RIJEŠENJE Sv. Sinoda Crnogorske crkve od 16. decembra 1918. o “ujedinjenju”, Amfilohije ga je objavio – niti jedna kanonsko-crkvena norma u tome aktu nije navedena. Na osnovu čega se “ujedinjuje” autokefalna Crkva Crne Gore? Na osnovu, piše u RIJEŠENJU, tzv. Podgoričke skupštine, dakle odluke laika na jednome necrkvenome skupu sa kojega se, nota bene, prvi put u istoriji pravoslavne Crne Gore javno propagira ateizam i bogoborstvo – spaljivanjem svetitelja!
Ali, ne krivimo sasvim Carigrad što je ćutke prešao preko nekanonske arondacije autokefalne Crnogorske crkve od strane Srba, iako je Carigrad dobio protestno pismo crnogorske kraljevske vlade u egzilu da Crna Gora to nikada neće priznati. Čak i da zanemarimo da su Srbi kupili tu autokefaliju za 1,5 miliona franaka u zlatu, realno, što je 1922. o prilikama u Crnoj Gori i ovdašnjem razapinjanju Crkve Hristove uistinu Carigrad mogao znati?
ANALITIKA: Može li se reći da je princip iz 1922. da se crkvene granice upodobljavaju državnim, sada na sceni?
JOVANOVIĆ: Da, može se tako reći. S tim da se ne radi se ni o kakvoj novotariji Carigrada. Taj princip utvrđen je kanonskim pravom prije više od milenijuma. Amin!
ANALITIKA: Hoće li Carigradska patrijaršija sada kada je Ukrajinska crkva dobila tomos ići sa poštovanjem ovog principa i prema Crnoj Gori?
JOVANOVIĆ: Carigrad hoće. Ali, da li će do razmatranja toga uopšte doći, to zavisi od Crne Gore, a ne od Carigrada. Molim, obratite pažnju na genezu i razvoj situacije u Ukrajini. Izvještavao sam o tome našu javnost. Carigrad se potrudio da do perfektnosti poštuje kanonsku proceduru. I zašto bi onda Crna Gora za Carigrad, kada dođe vrijeme, bila izuzetak u pogledu darovanja tomosa o autokefaliji?
U odlukama Sinoda Carigrada od 11. oktobra o.g. se utvrđuju kanonske anomalije koje su Rusi napravili u Ukrajini od davne 1686. godine. To je veoma važno, jer živi u lažnoj nadi svako ko vjeruje da se, kad-tad, Carigrad neće pobrinuti da ispravi nepravdu iz 1918. prema Svetoj i Apostolskoj Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi – Autokefalnoj Mitropoliji Crnogorskoj koju je Carigrad još 1855. unio, kao takvu (autokefalnu), u svoj nomokanon (krmčiju).
Uostalom, patrijarh Vartolomej je nedavno kazao, parafraziram, da će autokefalije dodjeljivati i svuda đe to bude potrebno. Drugim riječima, popis autokefalija je otvoren. I ako Crna Gora želi autokefaliju – i ako za to prvo stvori unutrašnje prilike – Carigrad će autokefaliju Crnogorskoj crkvi i priznati. Nikakva SPC to ne može spriječiti, naprotiv, mnogi iz SPC u Crnoj Gori će pristupiti autokefalnoj Crkvi.
ANALITIKA: Šta je stvarni razlog posjete patrijarha Jovana X Crnoj Gori?
JOVANOVIĆ: I ja se pitam. Htjeli su iz SPC da njega i Irineja ovđe prošetaju na finome jesenjem suncu? Dočekalo ih je ukupno sa policijom par stotina ljudi. Lično, bilo mi je žao što je Njegova Svetost Jovan X na takav jadan doček naišao. Niko od zvaničnika ga nije primio, možda zato da se sa njim ne ugura pred kamere i Irinej Gavrilović?
Njegova Svetost Jovan X etnički je Arapin. Kladim se da ne zna koliko je autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva, skupa sa Ruskom, onomad uradila da Antiohijska patrijaršija, uprkos protivljenju Carigrada, konačno za predstojatelja izabere Arapina, a ne kao dotad Grka.
Ruski istoričar M. I. Jakušev u Arhivu vanjske politike Ruske Imperije pronašao je dokumente koji osvjetljavaju odnos Crnogorske prema Antiohijskoj crkvi. Objavio sam u nekoj od mojih knjiga te podatke. Nakon, Ruske i Rumunske, autokefalna Crnogorska crkva je 1901. priznala obnovljenu autokefaliju Antiohijske patrijaršije sa predstojateljem Arpinom, patrijarhom Meletijem II, a 1906. sa patrijarhom Grigorijem II Hadadom.
Tu podršku koju je, njegovoj Crkvi i njemu lično, pružila autokefalna Crnogorska crkva, patrijarh Grigorije II nije zaboravio. Kada je Nikola I proglašen za kralja Crne Gore, Grigorije je 15. avgusta 1910. iz Damaska poslao čestitku: “Sasvim je dakle pravedno da danas naše duše veličaju Gospodara a naši duhovi da se raduju u Gospodu, koji je naš Spasitelj, i zato Antiohijska crkva uzimlje udjela u velikoj radosti svoje sestre SVETE CRNOGORSKE CRKVE”, etc. Je li Amfilohije, sve da o tome išta zna, to ispričao Jovanu X. Ne vjerujem. Sam sebe i SPC bi demaskirao kao uzurpatore trona drevne mitropolitske autokefalne katedre na Cetinju.
Ivan KERN
SPC ne priznaje novoproglašenu „Autokefalnu crkvu Ukrajine”
Jelena Čalija
Srpska pravoslavna crkva ne priznaje „Autokefalnu crkvu Ukrajine”, ni takozvani kijevski Sabor ujedinjenja, čije odluke smatra nekanonskim i neobavezujućim, kao ni „raskolničku jerarhiju i sveštenstvo”.
U stvari, kao što se i navodi na početku dokumenta poslatog svim pravoslavnim pomesnim crkvama, SPC smatra nekanonskim upad vaseljenskog patrijarha Vartolomeja na teritoriju Ruske pravoslavne crkve i njegove odluke koje su usledile u vezi sa Ukrajinom. Od jednostrane „rehabilitacije” raskolnika, podrške sazivanju sabora na kojem je izabran poglavar nove ukrajinske crkve i davanja Tomosa o autokefalnosti 6. januara. U pismu se objašnjava da se Kijevska mitropolija čak ni u najmanjoj meri ne može identifikovati sa sadašnjom Ukrajinom i da je ona pod jurisdikcijom Moskovske patrijaršije od 1686. godine, što potvrđuju brojna dokumenta, uključujući i ona Vaseljenske patrijaršije, kao i lične izjave samog patrijarha Vartolomeja do aprila 2018. godine. Zbog toga, intervenciju prvog među jednakima SPC smatra očiglednim nekanonskim upadom na teritoriju Ruske crkve, a „Crkvu Ukrajine” veštačkom konfederacijom ukrajinskih raskolničkih struktura, koje su, kako se navodi, već u međusobnom sukobu. Za SPC u Ukrajini, precizira se u dokumentu, postoji samo jedna crkva: Ukrajinska pravoslavna crkva, na čijem je čelu mitropolit Onufrije. Ona je, inače, pod okriljem Moskovske patrijaršije. Konačno, srpska crkva preporučiće svojim arhijerejima, kao i sveštenstvu, da se uzdrže od liturgijskog i kanonskog opštenja, ne samo sa „gospodinom Epifanijem”, koji je izabran za poglavara ove nove crkve, već i sa svima onima koji sa njim saslužuju i koji su u zajedništvu sa njim.
Takav stav srpske crkve je očekivan, s obzirom na to da je i najviše crkveno telo, Sveti arhijerejski sabor, na vanrednom, novembarskom zasedanju zauzelo kritički stav prema tadašnjim odlukama vaseljenskog patrijarha Vartolomeja vezanim za Ukrajinu. Posle davanja Tomosa o autokefalnosti, SPC je ponovo iznela svoj stav. On je objavljen na zvaničnom sajtu Moskovske patrijaršije, a preneli su ga i brojni portali na ruskom, grčkom i engleskom jeziku. Međutim, stav srpske crkve još nije zvanično objavljen i na srpskom jeziku.
Pismo u kojem su izneti ovi stavovi upućeno je i vaseljenskom patrijarhu Vartolomeju, a kako prenosi sajt ortohodoxie.com srpski patrijarh Irinej u njemu je naveo da iz Vaseljenske patrijaršije nije odgovoreno na pisma i molbe SPC u vezi sa ukrajinskim pitanjem. A zatraženo je da se razmotre stavovi drugih pravoslavnih pomesnih crkava i eventualno sazivanje svepravoslavnog Sabora.
O tome da se o Ukrajini razgovara na sastanku poglavara svih pravoslavnih pomesnih crkava, svoj stav izneo je nedavno vaseljenski patrijarh Vartolomej, koji sabor uobičajeno i saziva, ali odgovarajući na takav zahtev iz Antiohijske patrijaršije. „Pošto su četiri pravoslavne crkve, sa crkvenog i bogoslovskog gledišta bezrazložno odbile da učestvuju u radu Sabora na Kritu 2016. godine, za šta nema izvinjenja, a Vaša drevna crkva je bila jedna od njih, Vaseljenska patrijaršija ima dobar razlog da ne pristane na takav sastanak na svepravoslavnom nivou koji neće biti od koristi, jer će voditi u takvu raspravu da se učesnici neće slagati jedni sa drugima”, navodi se u pismu.
Neučestvovanje ruske crkve na Saboru na Kritu, po mišljenju zvaničnika RPC, poput mitropolita volokolamskog Ilariona (Alfejeva), šefa Odeljenja za spoljne crkvene veze Moskovske patrijaršije, upravo je jedan od razloga zašto je vaseljenski patrijarh preduzeo ovakve korake u vezi sa Ukrajinom uprkos otvorenom protivljenju Moskovske patrijaršije.
Mnoge pravoslavne pomesne crkve razmatrale su proteklih dana „ukrajinsko pitanje”. Sveti sinod Ruske pravoslavne crkve saopštio je da se situacija naglo pogoršala, da je još više produbljen jaz među pravoslavcima u Ukrajini, kao i da se državne vlasti Ukrajine grubo mešaju u unutrašnji crkveni život. Mogućnost da se na svepravoslavnom nivou razmatra situacija u Ukrajini predložili su i Sveti sinod Rumunske pravoslavne crkve, ali i Albanska pravoslavna crkva.
Rumunska crkva tek će definisati svoj zvanični stav, ali sa zasedanja krajem februara saopšteno je da ukrajinsko crkveno jedinstvo još nije postignuto. Arhiepiskop Tirane i sve Albanije Anastasije naglasio je da „strah od očuvanja jedinstva pravoslavne crkve obavezuje da izrazimo svoju sumnju u validnost rukopoloženja koja je obavio bilo ko ko je raščinjen, izopšten i anatemisan”. Oglasile su se i druge takozvane jelinske crkve. Sinod Kiparske pravoslavne crkve tako smatra da, po sticanju državne nezavisnosti, svaki narod ima pravo da zatraži i crkvenu autokefaliju, kao i da se treba zapitati koliko su iskreni odnosi među crkvama kada se ne poštuje zajednička odluka o održavanju Sabora na Kritu i prekida evharistijsko opštenje. Opaske se, iako to nije navedeno, jasno odnose na Rusku pravoslavnu crkvu. Grčka crkva, za sada, nije zauzela zvanični stav o ovom pitanju. Prema medijskim izveštajima, Sinod grčke arhiepiskopije zasedao je 6. marta i razmatrao dodeljivanje autokefalije Ukrajini, ali nisu došli do zaključka, pa je to pitanje ostavljeno za širi arhijerejski sabor.
Beogradska „Politika”: Carigrad je tomos za SPC izdao 1922. godine, ne može neko sada to da oduzima
„Nesumnjivo je da se ‘ukrajinsko pitanje’ tiče cijeloga pravoslavnoga svijeta, ali se s posebnom pažnjom prati u Srpskoj pravoslavnoj crkvi. O tome svjedoči i nedavno pismo patrijarha Irineja carigradskom patrijarhu Vartolomeju”, piše beogradski provladin list „Politika”.
„Srpski patrijarh izrazio je bojazan za jedinstvo Pravoslavne crkve i uporedio situaciju u Ukrajini, sa onom u Makedoniji i Crnoj Gori, na čijim je teritorijama kanonski prisutna SPC”.
„U razgovoru za ‘Politiku’, i arhiepiskop Jovan (Vraniškovski), koji je na čelu Ohridske arhiepiskopije SPC, i protojerej-stavrofor dr Velibor Džomić, koordinator Pravnoga savjeta Mitropolije crnogorsko-primorske, pozivaju se na neke ranije odluke Vaseljenske patrijaršije, vezane neposredno za Crnu Goru i Makedoniju, koje daju za pravo SPC”.
Arhiepiskop Jovan kaže: „U slučaju Makedonije, Vaseljenska patrijaršija ustupila je jurisdikciju na teritorijama gdje se sad nalazi Ohridska arhiepiskopija Srpskoj crkvi tomosom koji je izdat 1922. godine. Ne može neko sada to da oduzima, jer bi to stvorilo mnogo velikih problema, a bilo bi i neprincipijelno”. Ističe „i da postoji kanon koji predviđa da, ako jedno stanje u Crkvi potraje duže od 30 godina, onda se ono ne mijenja, osim ako se dvije crkve – ona koja bi to stanje da mijenja i ona pod čijom se jurisdikcijom nalazi – ne saglase o tome”. Vraniškovski nije precizirao o kojem je kanonu riječ.
„To je odgovor i na ukrajinsko i na makedonsko pitanje. U Ukrajini to stanje traje duže od tri vijeka, u Makedoniji više decenija i toliko vremena su one jursdikciono područje Ruske, odnosno Srpske crkve. Mislim da je ovo što se dešava u Ukrajini samo pokušaj i nadam se da neće doći i do davanja autokefalnosti Crkvi u Ukrajini, jer bi to ozbiljno poremetilo odnose u čitavom pravoslavlju”, rekao je Vraniškovski.
Džomić je za „Politiku” kazao: „Ni u kojem slučaju pitanje autokefalnosti u Crnoj Gori niti može niti smije da dođe na dnevni red, niti ima bilo kakvoga kanonskoga osnova za tako nešto. Oči i uši takozvanih crnogorskih autokefalista ovih dana uprti su u Carigrad, istu onu crkvenu instituciju koja je njihovog ‘lidera’ Miraša Dedeića prije dvadesetak godina lišila čina, anatemisala i isključila iz Crkve. Sudeći po brojnim napisima u nekim ovdašnjim medijima, oni se nadaju nekakvome kanonskome priznanju takozvane Crnogorske pravoslavne crkve”.
Prema Džomiću, „slučaj takozvane Crnogorske crkve drastično je drugačiji u odnosu na crkveno pitanje u Makedoniji i Ukrajini. Nekadašnja jerarhija u Makedoniji i Ukrajini bila je do jednoga momenta kanonska, dok nije pala u raskol. A u Crnoj Gori takva jerarhija nikad nije ni postojala”.
„Postoji, doduše, jedna sličnost između Crne Gore, Makedonije i Ukrajine i crkvenog pitanja”, piše „Politika”. „Ogleda se u uticaju zemaljskih ideoloških grupacija koje žele da zarad svojih ideološko-partijskih i plemenskih interesa kreiraju crkveno uređenje prema svojim političkim, ideološkim potrebama i za svrhu nacionalnoga inženjeringa”, kaže Džomić.
List piše da je poglavar SPC iznio jasan stav o pitanju Ukrajinske crkve još dok je bio gost Moskovske patrijaršije krajem maja: „SPC potpuno podržava jedinstvo i cjelovitost Ruske crkve i odlučno osuđuje postupke unijata i raskolnika… Svako ko pomaže ukrajinskim raskolnicima neprijatelj je ne samo Ruskoj crkvi i ruskome narodu, nego i svim pravoslavnim slovenskim narodima i svemu pravoslavnom svijetu”.
Na ovakve i slične stavove, koji se sada čuju iz SPC, reagovao je svetosavski revniteljski portal „Borba za veru”. U uredničkome komentaru se veli:
„Ovih dana vidimo kako se poznati ekumenisti i fanarioti u SPC bore da dokažu naklonost prema Moskvi, a da osude patrijarha Vartolomeja zbog njegove nekanonske odluke u vezi sa Ukrajinom. Naravno, razlozi za ovo ponašanje nijesu revniteljski, nego praktični. Baš srpske ekumeniste briga za kanone, oni su ih davno ‘okačili mačku o rep’ (kovanica Atanasija Jevtića), ali kod Vartolomeja nema para, a kod Putina ima, i zato se dojučerašnji fanarioti ‘šaltuju’ u ‘Moskovite’. Treba još novčanih sredstava koja se nemilice troše oko hrama Svetoga Save i drugih projekata – gdje ima i preliva u razne nezajažljive džepove”.
U komentaru „Borbe za veru” se aludira i na Amfilohija Radovića, koji je, nota bene, 2016. oslikao sebe i Vartolomeja – svoga druga sa poslijediplomskih studija u Rimu – skupa sa nekim drugim arhijerejima, na fresci novosagrađene crkve u Baru.
„Vidimo sad i protu Velibora Džomića, pisca svih tužbi u progonu pravovjernih, koji je za anticrkveni ‘Blic’ dao izjavu kako se Carigrad ne smije miješati u pitanja Ukrajine, a njegov mitropolit, Vartolomejev drug iz mladosti [Amfilohije], slika carigradskoga poglavara… kao ‘svece’ Kritskoga sabora u crkvi u Baru, dok ruski, bugarski, gruzijski i antiohijski poglavari [koji su bojkotovali sabor na Kritu] stoje na obali i tužno glede kako Šojićeva ‘Bela lađa’ plovi bez njih”.
Kiril: Carigrad može opozvati tomos SPC iz 1922. i intervenisati u Crnoj Gori
antenam.net
Izvor: Politika (Priredio Vladimir Jovanović)
„Ukrajinski recept” može biti primjenjen na teritorije drugih pomjesnih pravoslavnih crkava, uključujući i Crnu Goru – kazao je Kiril Gundjajev, patriijarh Ruske pravoslavne crkve u intervjuuu za srpski list „Politika”.
„Ako se odbače sporedni detalji, ‘ukrajinski recept’ je veoma jednostavan: Carigradski Patrijarh je sebi dao pravo da od sada može da revidira bilo koji dokument i dogovor koje su izdali njegovi prethodnici ukoliko mu njihov sadržaj više ne odgovara”, tvrdi Kiril.
On se osvrnuo na nedavnu izjavu vaseljenskoga patrijarha Vartolomeja u pogledu Makedonije i Crne Gore da „Vaseljenska patrijaršija ne namjerava da izmijeni Ustav SPC, niti njene granice, ukoliko to ne prati sporazum i saradnja; nikada Vaseljenska patrijaršija nije prekoračila granice drugih crkava, SEM JEDINO UKOLIKO POSTOJI ODNOSNI ZAHTJEV I VEĆA CRKVENA POTREBA”.
Kiril tvrdi da „to što je patrijarh Vartolomej rekao o Makedoniji i Crnoj Gori uopšte ne garantuje da se ukrajinski scenario tamo neće ponoviti”.
„Makedonija i Crna Gora su sada nezavisne države”, veli Kiril, „a to znači da aktuelnost kanonskih granica Srpske pravoslavne crkve, prema tomosu iz 1922. Fanar može lako osporiti, kako se dogodilo sa pomenutim aktom iz 1686. godine. I nije slučajno to što je patrijarh Vartolomej napomenuo da ono što pripada Srbiji pripada njoj kanonski i eklisiološki – on namjerno nije govorio o Srpskoj crkvi, već o Srbiji kao državi, aludirajući time na njene savremene granice. Iako patrijarh Vartolomej govori da sada nema namjeru da mijenja granice SPC, on ujedno izjavljuje i da je Carigradska patrijaršija spremna da prekorači te granice ukoliko stigne odgovarajući zahtjev ili se pojavi nekakva ‘viša crkvena potreba’. Tu ‘višu crkvenu potrebu’ u Fanaru shvataju na svoj način. I u slučaju sa Ukrajinom, Carigrad se odlučio na upad onda kada se stekao određeni zbir političkih činilaca i kada su mu se ukrajinski političari i raskolnici obratili sa zahtjevima”.
„Da li bi iko od stanovnikâ Balkana, ruku na srce, mogao da garantuje da se, prije ili poslije, neki novi ili postojeći politički lider neće obratiti Fanaru sa zahtjevom za autokefalnošću?”, upitao se Kiril, očigledno aludirajući i na Crnu Goru.
„Štaviše, ne zaboravimo da takav zahtejv već postoji – od strane premijera Makedonije Zorana Zaeva. On je bio upućen još prošle godine, skoro istovremeno sa neslavnim zahtjevom predśednika Ukrajine Petra Porošenka. I Sinod Carigradske Patrijaršije ga je uzeo u razmatranje u maju [2018], o čemu je i objavio zvaničnu informaciju. Ali zašto bi Sinod Carigradske patrijaršije analizirao pitanje za koje očigledno nema osnova, kako je to nedavno izjavio patrijarh Vartolomej? Zar postojanje tomosa [za SPC] iz 1922. godine nije u ovom slučaju dovoljan osnov za odbijanje?”
"SEDAM NOŽEVA" KOJE JE MILOV REŽIM "ZARIO U LEĐA" SRBIJI I SRBIMA: Gospodar života i smrti iz Podgorice SVAĐA bratske narode
Srbija Danas/Blic
Namerno izazivanje tenzija i dodatno pogoršavanje već poljuljanih odnosa Crne Gore i Srbije - ukratko to je delovanje crnogorskog predsednika Mila Đukanovića.
Ono je oličeno i u njegovoj najnovijoj inicijativi stvori zakonski osnov da Srpskoj pravoslavnoj crkvi (SPC) može da oduzme imovinu u Crnoj Gori.
Da, njegovoj državi, jer Crna Gora, nažalost i prečesto tako izgleda, a oduzimanje imovine SPC sasvim sigurno nije prvi Đukanovićev potez protiv srpske manjine i pokušaj da pod plaštom "odbrane interesa Crne Gore" osnaži i zadrži čelnu poziciju, koju je "osvojio" još pre 28 godina i ukupno šest madata, što predsedničkih, što premijerskih.
Još pre koju godinu, ugledni list "The Independent" crnogorskog lidera rangirao je na dvadeseto mesto najbogatijih predsednika sveta. Procenjeno je da je "težak" deset miliona funti: "Misteriozno bogat, poriče navode da je upleten u posao unosnog krijumčarenja duvana", navodi list.
Milo je uradio nešto što priželjkuju Tači i Haradinaj, a ne zna istinu još iz vremena kraljevine Crne Gore
Međutim, od Đukanovićevih motiva problematičniji je samo njegov metod: konstantni pokušaji da zavadi Srbe i Crnogorce, još od predreferendumskog vremena, udarajući i jedne i druge gde su najtanji i u ono što sa najvećim žarom brane - nacionalni identitet. To što legitimitet crnogorskog identiteta niko i ne osporava, Đukanovića ne sprečava da pokuša da minimizira sve što je srpsko u Crnoj Gori, počevši od toga kako se zove jezik koji uče deca u školi, preko ukidanja mogućnosti dvojnog državljanstva, što je najviše pogodilo crnogorske Srbe (koji bi se na taj način simbolično povezali s maticom, a i rešili gomilu praktičnih problema - mnogi među njima imaju imovinu u Srbiji, ili studiraju, ili rade), pa sve do oduzimanja prava da se manastiri Morača, Ostrog i na stotine crkava u Crnoj Gori zovu srpskim, odnosno imovinom SPC.
O svemu tome najslikovitije govore njegovi potezi.
1. Udar na SPC
Otimanje imovine Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori nije prvi Đukanović udar na ovu instituciju, ali bio bi završni. Želju da protera same sveštenike počeo je da sprovodi u delo krajem 2018, a već pola godine kasnije, ističe Predlog zakona o slobodi veroispovesti.
Naime, sporan Predlog zakona o slobodi veroispovesti ili uverenja i pravnom položaju verskih zajednica u Crnoj Gori predviđa da
"svi verski objekti koji su bili imovina države Crne Gore pre gubitka njene nezavisnosti i pripajanja Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. godine, a koji kasnije nisu na odgovarajući pravni način prešli u svojinu neke verske zajednice, biće prepoznati kao državna imovina".
Ova tehnika do srži podseća na onu koju su primenjivali komunisti nakon Drugog svetskog rata, ali nimalo ne čudi što je Đukanović primenjuje decenijama kasnije, jer je predsednik Crne Gore zarad opstanka na vlasti prošao je kroz sve faze političkog delovanja, a upravo je komunizam i bio njegova polazna tačka. Komunistički omladinac pod Slobodanom Miloševićem postaje srpski nacionalicta (kao, uostalom, i mnogi drugi), zatim liberalni demokrata i ljuti protivnik režima istog tog Miloševića i na kraju, veliki Crnogorac. Iz njegovog savremenog delovanja jasno se vidi da Đukanović zastupa stav da se Crnogorac najpre definiše u odnosu na činjenicu da - nije Srbin..
- Sam Đukanović je bio najveći protivnik obnove autokefalne Crnogorske crkve, koju su pomogli početkom 90-tih crnogorski intelektualci, crnogorske kulturne organizacije, Liberalni savez i SDP kao suverenističke, antiratne i prozapadne snage. Đukanović se sada stavlja u poziciju njenog patrona, nakon sto je prvo faktički prisvojio ostvarujući kontrolu nad njenim poglavarom - komentarisao je prethodnih dana Nedeljko Rudović, nezavisni poslanik u crnogorskom parlamentu.
2. Maternji, a ne srpski jezik, nova slova i novi pisci u lektiri
O odnosu aktuelnog režima u Crnoj Gori prema Srbiji i Srbima, možda najrečitije govori upravo odnos prema onim ljudima koji se izjašnjavaju kao Srbi u Crnoj Gori. Ujedno to je i suština čitavog problema koji proizvodi nastojanje režima u Podgorici da se, po svaku cenu, ogradi od Srbije. Drastični potezi se polome upravo na leđima tih ljudi.
Najdrastičniji primer koji ovo potvrđuje jeste proterivanje srpskog jezika iz upotrebe i postojanja u Crnoj Gori. Krenulo je to uvođenjem novih slova u azbuku, a kulminiralo nizom izmena u lektiri u Crnoj Gori iz koje su, u novembru protekle godine "izbacili" čuvenog Aleksu Šantića, Desanku Maksimović, Jovana Jovanovića Zmaja, Branka Radičevića... Na njihovo mesto došli su Sunčana Škrinjarić, Kemal Coco, Šimo Ešić, Hasnija Muratagić-Tuna, Nazmi Rahmani, Zuvdija Hodžić.
To nije velika novina, jer Crna Gora u oblasti prosvete godinama unazad potiskuje srpski jezik. Tako je svojevremeno došlo do izbacivanja srpskog jezika uz najpre Ustava, a zatim i do njegovog proterivanja iz škola, pa ubacivanja u pismo novih glasova.
3. Onemogućavanje dvojnog državljanstva
Drugi veliki problem sa kojim se suočavaju Srbi u Crnoj Gori je onemogućavanje dvojnog državljanstva, a na osnovu zakona iz 2008. Kao razlog za donošenje restriktivnog zakona, koji nije tipičan za zemlje regiona, pa ni većinu zemalja EU, u tumačenjima po pravilu su se pominjale tri stvari - zaštita crnogorskog identiteta, antisrpska politika i ostanak pojednih političkih partija na vlasti tako što crnogorski Srbi ne mogu da glasaju na izborima.
Nekim srpskim intelektualcima je zabranjen je ulaz u Crnu Goru. Među njima su istoričar Aleksandar Raković, akademik Matija Bećković, istoričar Čedomir Antić i profesor Pravnog fakulteta iz Kosovske Mitrovice, Dejan Mirović.
- Zabrana ulaska uvedena je da bi nam se onemogućilo da govorimo na akademijama povodom 100 godina ujedinjenja Srbije i Crne Gore, odnosno srpskog ujedinjenja 1918. godine - kazao je Raković tada, u oktobru 2018. godine, što nas dovodi do sledeće stavke.
4. Ukidanje odluka Podgoričke skupštine
Još jedan šamar "pao" je u novembru, kada je Đukanović povukao prvi potez koji je kulminirao ukidanjem odluke Podgoričke skupštine iz 1918. godine odnosno odluke o ujedinjenju Srbije i Crne Gore. U crnogorskom parlamentu, krajem novembra, time je praktično kapitalizovana Đukanovićeva izjava iz Pariza da je Crna Gora "tragično anektirana pre 100 godina od Srbije", koja ju je, kako je rekao, "uvukla u Prvi svetski rat".
Mada nije čudno da njegove izjave, koje su neretko i maliciozne, u svojoj konačnici imaju samo jedan cilj - udaljavanje, podele i zavadu dva naroda - srpskog i crnogorskog, ova izjava je više od toga. Ona je neskriveni pokušaj da se falsifikuje istorija i da se na "leđima" tog pokušaja ojačaju temelji njegovog projekta "lične države", kojoj je, ako je suditi po javno izrečenim stavovima, sve prihvatljivo osim prijateljskog odnosa sa Srbima, koji čine i značajan deo stanovništa te države.
5. Vojni ataše iz Crne Gore na proslavi Oluje
Još jedna stvar koja je Srbe veoma zabolela, bilo je prisustvo vojnog atašea Ivana Mašulovića na proslavi akcije "Oluja" u kojoj je proterano 250.000 Srba i ubijano najmanje 2.500. Od ovog poteza, o kome je čitava dva dana vlast u Podgorici ćutala, neprimerenije je jedino bilo objašnjenje pristiglo sa adrese crnogorskog Ministarstva odbrane u kome se Mašulovićevo stajanje pored zastave sa natpisom "Za dom spremni" naziva - "bezazleni civilizacijski čin".
Svojim prisustvom, crnogorska vlast je praktično dala legitimitet "Oluji". Zvanična Podgorica je ovim činom zanemarila ne samo stradanje ljudi u "Oluji", već i činjenicu da se u Crnoj Gori, prema poslednjem popisu stanovništva, 28,73 odsto građana izjašnjavaju kao Srbi. Pa nije nerazumno ni zapitati se kakvu je poruku njima poslala vlast Mila Đukanovića.
Želja crnogorskih vlasti da se "opere" od istorije, zasigurno se zasniva na želji da u budućnost koju su za sebe odabrali, zagaze sigurnim korakom. A odbrali su kosovske partnere.
6. Priština - iskreni prijatelj Crne Gore
Odluka crnogorskog parlamenta da pošalje u julu minule godine dva štabna oficira u misiju Kfor-a na Kosovu izazvala je, očekivano, buru u srpskoj javnosti, ali i prepucavanja na relaciji Beograd-Podgorica. Ko je koga o tome trebalo da pita, da li je je Kosovo država ili nije, da li je Crna Gora izdala Srbiju samo su neka od pitanja koja su se otvorila na relaciji Beograd - Podgorica. Međutim, sve je eskaliralo tri meseca kasnije, kada je ministar odbrane Crne Gore, Predrag Bošković otišao u zvaničnu posetu Prištini.
Tu priliku je iskoristio da Kosovo nazove "iskrenim prijateljem" Crne Gore, ali i da Srbiji uputi poruku. Reakcije Srbije na slanje crnogorskih oficira na Kosovo nazvao emotivnim, a pitanje formiranja vojske Kosova, kojom je prekršen niz sporazuma i koju Beograd tretira kao pretnja po srpsko stanovništo na KiM, ocenio kao "unutrašnju stvar susedne zemlje".
Bošković je rekao da njegova zemlja ne želi da se umeša u "unutrašnje stvari Kosova", kada je reč o pitanju transformacje Kosovskih bezbednosnih snaga i promene ustava. S, druge strane, po svim pitanjima vezanim za Kosovo, Crna Gora čini se nije imala toliko uzdrške kada je reč o mešanju u unutrašnja pitanja Srbije.
Ovo nas dovodi do najveće i najopasnije Đukanovićeve floskule, koju koristi kad god može.
7. Đukanovićeva propaganda o "Velikoj Srbiji"
Njegova taktika, kada je reč o građenju razdora između dva naroda se, međutim, ne završava na unutrašenjm i međudržavnom planu. Đukanović, naime, minule godine nije propuštao da izvan okriva regiona širi propagandu o ideji "Velike Srbije" kao najvećoj pretnji na Balkanu koja i dalje opstaje.
Svaki njegov intervju za strane medije zasnivao se na toj premisi i Srbiji kao remetilačkom faktoru broj jedan. Tako je nakon izjave o tragičnoj aneksiji Crne Gore i guranju Crnogoraca u Prvi svetski rat, izgovorenoj u Parizu na dan obeležavanja 100. godina od primirja u Velikom ratu, Đukanović za ugledni francuski "Figaro" govorio o raznim problemima na Balkanu, od kojih većina na prvi pogled i zaista jesu realni. Problem je, međutim, što prema Đukanovićem viđenju, svi problemi Balkana isključivo potiču iz Beograda. Tako on smatra i da se ideja o "Velikoj Srbiji" ponovo uzdiže na horizontu i preti miru u regionu. Ovakva priča besmislena je na više nivoa, ne samo zato što su pristalice ideje "Velike Srbije", za koju je današnja Srbija već platila paprenu cenu, marginalne, već i zato što ako postoji problem od uzdizanja bilo kakvog velikog nacionalnog projekta na Balkanu, to čini se, izvesno nije srpski. Teritorijalne pretenzije dolaze sa sasvim drugo mesta i sa njima se, osim Srbije, suočava i Crna Gora i druge države u regionu, a reč je o projektu "Velike Albanije".
Види ги сите
- Food.com
- Food52
